- پیش گفتار 3
- بخش اوّل: ساختار مذهبی اهل سنت در ایران 6
- مذاهب اربعه در ایران 6
- اشاره 6
- جمعیت مذاهب اربعه 8
- مراکز دینی و حوزه های علمیه ی اهل سنت در ایران 8
- سازمان دینی اهل سنت در ایران 12
- اشاره 15
- اشاره 15
- بخش دوم: تمایز و اشتراک مذاهب اربعه با یکدیگر 15
- 1_ بنیانگذاران فکری 15
- تمایزهای مذاهب اربعه با یکدیگر 15
- 2 _ باورهای فکری درباره ی قیاس و استحسان 16
- 3 _ قدمت قرآن 18
- اشاره 19
- 4_ عبادت ها 19
- الف _ «نماز جمعه» 19
- ب _ «نماز جماعت» 21
- اشاره 22
- الف _ غنا 22
- 5 _ محرمات 22
- ب _ تراشیدن ریش 24
- حنفی 25
- مالکی 25
- شافعی 25
- اشاره 25
- 6 _ عملکردهای سیاسی 25
- حنبلی 27
- اشتراک های مذاهب اربعه با یکدیگر 28
- 1 _ توحید 28
- اشاره 28
- 2 _ قرآن 29
- 4 _ پیامبر صلی الله علیه و آله و تدوین فکر دینی 30
- 3 _ معاد 30
- 5 _ خلافت 31
- 6 _ پیشینه ی تاریخی 31
- 7 _ واجبات و محرمات 32
- 8 _ اجتهاد در دین 33
- 9 _ عبادت 33
- 10_ ازدواج و طلاق 34
- اشاره 36
- 1 _ ولایت و رهبری 36
- تمایز و اشتراک مذاهب اربعه با مذهب امامیه 36
- اشاره 36
- بخش سوم: تمایز و اشتراک مذاهب اربعه با مذهب امامیه 36
- تمایزهای مذاهب اربعه با مذهب امامیه 36
- 2_ تأسیس مذهب 38
- 3_ اجتهاد 40
- 4 _ جبر و اختیار 43
- الف _ اشتراک سیاسی 44
- اشاره 44
- اشتراک های پیروان مذاهب اربعه با مذهب امامیه 44
- اشاره 44
- 1_ همراهی با نظام 44
- 2_ پیروی از ولی امر و رهبری 46
- 3_ آسیب شناسی اشتراک سیاسی 48
- اشاره 50
- ب _ اشتراک اجتماعی 50
- 1_ میهن دوستی 50
- 2_ فرهنگ شهادت 52
- اشاره 54
- 3_ آداب و رسوم 54
- 1_3_ معاشرت 54
- 2_3_ سرگرمی ها 56
- 4_ دیگر دوستی 58
- 5_ فرهنگ تعاون 59
- 6_ نظام خانوادگی 61
- اشاره 61
- 1_6_ حقوق زن و مرد در نظام خانواده 61
- 2_6_ مشروعیت ازدواج با مذاهب دیگر 64
- اشاره 65
- ج _ اشتراک فرهنگی 65
- 1_ حجاب و غیرت ناموسی 65
- 2_ فعالیت های سیاسی _ اجتماعی زنان 67
- الف _ توحید 71
- اشاره 71
- 1_ توحید و شرک 71
- اشاره 71
- د _ اشتراک اعتقادی 71
- ب _ شرک 72
- 2_ حدود و ارتداد 74
- 3_ اهلبیت و مهدویت 77
- 4_ تقیه و جواز آن 81
- 5_ اولی الامر 85
- 1_ پیروی از احکام مذهبی 87
- ه _ اشتراک عبادی 87
- اشاره 87
- 2_ اهمیت واجبات و مستحبات 88
- 3_ حساسیت های عبادی 90
- 4_ ضرورت نماز جماعت 92
- 5_ جایگاه و پی آمدهای دعا 93
- 6_ قداست اماکن مقدسه 95
- اشاره 97
- بخش چهارم: نقش استعمار در چندگانگی مذاهب اسلامی 97
- نقش استعمار در چندگانگی مذاهب اسلامی 98
- 1_ کاهش جایگاه ارزش های مذهبی 99
- زیان های اختلاف پیروان مذاهب اسلامی در برابر تهدید استعمار 99
- 2_ رکود جنبش های فکری و سیاسی: 101
- 3_ در تنگنا قرار گرفتن دولت مرکزی: 102
- 4_ تحریک تعصب های بی جا: 105
- بزرگ نمایی اختلاف ها ابزار سلطه ی فرهنگی استعمار 106
- 1_ گسترش مواد مخدر 109
- اشاره 109
- گسترش بحران هویت مذهبی _ فرهنگی در جامعه ی اسلامی (آسیب شناسی مشترک) 109
- 2_ تجمل گرایی 110
- 3_ مدپرستی 111
- پیشنهادهایی برای دست یابی به وحدت 112
- 1_ ایجاد همدلی 112
- اشاره 112
- اشاره 112
- بخش پنجم: پیشنهادهایی برای دست یابی به وحدت 112
- 2_ تقویت نظری و عملی مبانی مشترک 113
- 3_ احترام به اصول و اندیشه ها 114
- 5_ تنش زدایی 115
- 4_ دوری از موج آفرینی 115
- اشاره 116
- راه کارهای تبیین اشتراک ها 116
- 1_ توجه به پیشینه ی مذاهب در ایران 116
- اشاره 117
- ایجاد حس مسؤولیت 117
- 2_ تقویت ارزش های مذهبی نزدیک با تشیع 117
- 1_ بیداری وجدان دینی _ انسانی 118
- 2_ برانگیختن انگیزه های مذهبی 118
- اشاره 119
- 1_ زنده ساختن فرهنگ تعاون 119
- عوامل انگیزش مذهبی 119
- 3_ امنیت همگانی 120
- 2_ شعار استقلال طلبی 120
- 5_ تبیین ضرورت وحدت از دیدگاه مذاهب 121
- 4_ شکوفایی ملی 121
- کتاب نامه 124
2_ تأسیس مذهب
2_ تأسیس مذهب
تشیع
در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله واژه ی شیعه ی علی (ع) بارها از زبان مبارک ایشان شنیده شده است. مثلاً «در تفسیر درالمنثور، ابن مردویه از علی روایت می کند که پیامبر فرمود: یاعلی (ع) تو و شیعیانت مرا در کنار حوض کوثر دیدار خواهید کرد».(1) افزون بر شیعیان، علمای اهل سنت نیز وجود شیعه را به عنوان گروهی که در تاریخ پرفراز و نشیب اسلام حضور داشته است، می پذیرند: «رسول خدا صلی الله علیه و آله به علی (ع) فرمود: آیا دوست نداری و خشنود نیستی که تو و حسن و حسین در بهشت همراه من هستید و ذریه ی ما پشت سرمان و زن های ما پشت سر ذریه ی ما و شیعیان مان در دو سوی راست و چپ ما قرار دارند؟»(2) در برخی منابع، حتی نام هواداران این خط فکری نیز به میان آمده است و مدارک فراوانی از طریق «عامه و خاصه» در این باره وجود دارد که در این مجال کوتاه نمی گنجد. شیعه به عنوان یک جریان فکری در عصر رسول خدا صلی الله علیه و آله و پس از رحلت ایشان وجود داشته ولی در عصر امام صادق (ع) قلمروی فرهنگ تشیع در چهار چوب ویژه ای از تکالیف دینی و امور معنوی و عبادی تدوین گردیده است، زیرا در آن دوره، امت اسلامی در انجام تکالیف، دچار سردرگمی شده بود و اندیشه های وارداتی بیگانگان، قلمروی اندیشه ی امت اسلامی را تهدید
1- تاریخ شیعه، علامه محمد حسین مظفر، ص 34.
2- صواعق المحرقه، ابن حجر، ص 161.