- 1- عوامل و محورهای وحدت 1
- 1- بررسی انسجام و ناپایداری وحدت در جامعۀ اسلامی 1
- الف) خدای واحد، پدر و مادر واحد، دین واحد 1
- اشاره 1
- ب) اطاعت از رهبری 2
- ج) دین مقدس اسلام 3
- د) اهل بیت پیامبر علیهم السلام 5
- ه -) برابری نوعی و برادری دینی 6
- و) اخوت اسلامی 7
- الف) دامن زدن به اختلافات 8
- 2- عوامل تفرقه 8
- ب) کناره گیری از مردم 9
- د) گوش به فریب کاری شیطان 10
- ج) مفاخره و برتری جویی 10
- ه) تحقیر و تذلیل برادر مسلمان 11
- 3- موانع وحدت 12
- الف) کینه توزی 12
- ب) سوءظن و بدفهمی 13
- ج) جهل و نادانی 14
- ب) وحدت، موجب شوکت و قدرت 15
- الف) عدم وحدت، موجب گسستن از اسلام 15
- ج) دست خدا با جماعت 16
- د) لزوم شرکت در جماعت 17
- 5- تلاش برای وحدت و حفظ آن 18
- الف) حفظ پیمان پیوند 18
- ب) حفظ جماعه و پرهیز از تفرقه 19
- ج) حفظ ارتباطات و دوری از قطع رابطه 20
- د) لزوم وحدت عملی و رفتاری 21
- ه -) لزوم حفظ وحدت برای بقا 22
- و) حفظ آداب و اعتقاد جماعت 22
- ز) تلاش و دل سوزی برای تحقق وحدت 24
- 6- آثار وحدت 25
- ح) تفرقه افکنی، بدترین تلاش 25
- الف) تعاون و همکاری 25
- ب) وحدت مایه رحمت 26
- ج) امداد الهی در سایه وحدت 27
- د) قدرت و تسلط 28
- 7- نتایج تفرقه 29
- الف) دین زدایی ثمرۀ اختلاف 29
- ب) چیرگی باطل بر حق 30
- ج) مرگ جاهلی 30
- د) اختلاف، موجب هلاکت 31
- ه) تفرقه موجب عذاب 32
- مقدمه 33
- اشاره 33
- الف) اهمیت اتحاد و انسجام امت اسلامی و عدم تفرقه میان مسلمانان 35
- 1- چهل حدیث در موضوع اتحاد و انسجام امت اسلامی 35
- اشاره 35
- ب) بیان حقوق مسلمانان نسبت به یک دیگر 44
- ج) اهمیت محبت میان مسلمانان و دوری از کذب و سوءظن 47
- د) اهمیت به امور مسلمین و اصلاح میان آنها 49
- ه) معنای اسلام و ایمان و احترام نفس و مال مسلمانان 51
- اشاره 57
- 3- ده راهکار عملی برای اتحاد ملی 81
- 2- ده راهکار عملی برای انسجام اسلامی 81
- اشاره 87
- 4- ضامن و بقای اتحاد اسلامی 94
- 5- امداد الهی در سایه اتحاد اسلامی 95
- 6- اتحاد اسلامی، رحمت الهی 96
- 8- نماد اتحاد مسلمین 97
- 9- تفرقه، مرگی جاهلانه 98
- 10- هم بستگی، حیات جامعه مسلمین 99
- 11- آثار اتحاد اسلامی 100
- 12- پرهیز از دشنام و لعن 101
- 13- زمینه ها و مقدمات وحدت 102
- 15- مبانی حقوقی وحدت مسلمین 104
- 17- ایمان واقعی در سایه هم بستگی 105
- 19- هم بستگی مسلمانان نسبت به بیگانگان 106
- 18- راهکارهای اتحاد اسلامی 106
- 20- نرمی و آسان گیری دو عامل اتحاد 107
- 22- اختلاف مایه دگرگونی قلب ها 108
- 23- دایره مسلمانی 109
- 24- خیرخواهی برای اتحاد اسلامی 110
- 25- محور اتحاد اسلامی 111
- 26- خطر تک روی 111
- 27- وحدت، شرط مسلمانی 112
- 28- نهی از ترساندن مسلمان 113
- 30- ایمان، بنیاد اتحاد اسلامی 114
- 31- پیامدهای اختلاف 114
- 32- اختلاف، موجب هلاکت 115
- 33- عوامل مثبت اتحاد اسلامی 116
- 34- اختلاف، نابودگرمسلمانان 117
- 36- گستره اتحاد اسلامی 118
- 37- اختلاف افکن، ملعون درگاه الهی 119
- 38- اصول و مبانی اتحاد اسلامی 120
- 39- رهبر عامل وحدت 121
- اشاره 125
- 1- مبانی وحدت و انسجام اسلامی 128
- الف) اسلام و ایمان 128
- ب) قرآن 130
- یکم. تأکید به انسجام 130
- اشاره 130
- سوم. هدف واحد 132
- پنجم. معیار برتری 133
- ج) سنت 134
- د) مرجعیت اهل بیت 135
- الف) ضرورت وحدت و انسجام 142
- اشاره 142
- ب) ضرورت پرهیز از افتراق 147
- الف) برابری 148
- 3- عوامل وحدت و انسجام اسلامی 148
- ب) برادری 149
- ج) حسن خلق 151
- ه) مدارا 154
- د) حسن سلوک 154
- و) هم زیستی 156
- ز) محبت 159
- ح) احترام 161
- ی) حسن ظن 162
- ط) کمک 162
- ک) خیرخواهی و نصیحت 165
- ل) اصلاح 167
- م) ادای حقوق 169
- ن) احترام به مال و جان مسلمان 171
- الف) سخن چینی 174
- ب) جست وجوی اسرار مردم 177
- ج) تعصب بی جا 178
- د) دعواهای بی جا 182
- ه) دشنام و تحقیر 184
- و) فتوای کفر و شرک 185
- ز) آزار و اذیت 186
- ح) آلودگی باطنی 187
- 5- آثار وحدت و انسجام اسلامی 188
- الف) آثار وحدت و انسجام 188
- یکم. موجب رحمت و رهایی از عذاب الهی 188
- دوم. رهایی از هلاکت 189
- سوم. موجب ورود بهشت 190
- پنجم. باعث برکت 191
- ب) آثار افتراق و عدم انسجام 192
- یکم. فتنه و هلاکت 192
- دوم. مرگ جهالت 193
- سوم. مرگ کفر 194
- چهارم. باعث ورود جهنم 194
- پنجم. مهدورالدم 195
- ششم. دوری دل ها 195
- هفتم. نابودی 196
- هشتم. عدم قبولی اعمال 196
- یازدهم. مبغوض ترین مخلوق نزد خداوند عالم 197
- دهم. عدم استجابت دعا 197
م) ادای حقوق
حدیث پانزدهم
رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:
«خمس من حق المسلم علی المسلم رد التحیه واجابه الدعوه وشهود الجنازه وعیاده المریض وتشمیت العاطس إذا حمد الله عزّوجلّ؛(1) برگردن مسلمان پنج حقوق برای دیگری است؛ جواب سلام، قبول دعوت، شرکت در تشییع جنازه، عیادت مریض، او هرگاه عطسه کند والحمدلله بگوید، خداوند در جوابش یرحمک الله بگوید.»
در روایت دیگری، رسول الله صلی الله علیه و آله شش حقوق برای مسلمان قرار داده است که علاوه بر حقوق مذکور، نصیحت و خیرخواهی را نیز بر آن اضافه شده است:
«حق المسلم علی المسلم ستّ: إذا لقیته فسلم علیه، وإذا دعاک فأجبه، وإذا استنصحک فانصح له، وإذا عطس فحمد الله فسمته، وإذا مرض فعده، وإذا مات فاتبعه؛(2) در روایت دیگری پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله جادادن سلمان در مجلس و از جای خود برخاستن به احترام او را، نیز از حقوق یک مسلمان به حساب آورده است:
«إن حق المسلم علی المسلم إذا رآه یرید الجلوس إلیه ان یتزحزح له؛(3) حق مسلمان بر دیگری این است که هرگاه او بخواهد در مجلسی بنشیند، (به احترام او) از جای خود تکان بخورد.»
امام صادق علیه السلام ادای حق مؤمن را بهترین عبادت شمرده است:
«والله ما عبد الله بشیء أفضل من أداء حق المؤمن؛(4) قسم به خدا! خداوند به چیزی بهتر از ادای حق مؤمن، عبادت نشده است.»
1- (1) صحیح مسلم، ج 7، ص 3؛ صحیح البخاری، ج 2، ص، 70؛ مسند احمد، ج 2، ص 332.
2- (2) میزان الحکمه، ج، ص 663.
3- (3) همان، ج 1، ص 396.
4- (4) کتاب المؤمن, ص 42.