- 1- عوامل و محورهای وحدت 1
- الف) خدای واحد، پدر و مادر واحد، دین واحد 1
- اشاره 1
- 1- بررسی انسجام و ناپایداری وحدت در جامعۀ اسلامی 1
- ب) اطاعت از رهبری 2
- ج) دین مقدس اسلام 3
- د) اهل بیت پیامبر علیهم السلام 5
- ه -) برابری نوعی و برادری دینی 6
- و) اخوت اسلامی 7
- 2- عوامل تفرقه 8
- الف) دامن زدن به اختلافات 8
- ب) کناره گیری از مردم 9
- د) گوش به فریب کاری شیطان 10
- ج) مفاخره و برتری جویی 10
- ه) تحقیر و تذلیل برادر مسلمان 11
- الف) کینه توزی 12
- 3- موانع وحدت 12
- ب) سوءظن و بدفهمی 13
- ج) جهل و نادانی 14
- الف) عدم وحدت، موجب گسستن از اسلام 15
- ب) وحدت، موجب شوکت و قدرت 15
- ج) دست خدا با جماعت 16
- د) لزوم شرکت در جماعت 17
- 5- تلاش برای وحدت و حفظ آن 18
- الف) حفظ پیمان پیوند 18
- ب) حفظ جماعه و پرهیز از تفرقه 19
- ج) حفظ ارتباطات و دوری از قطع رابطه 20
- د) لزوم وحدت عملی و رفتاری 21
- ه -) لزوم حفظ وحدت برای بقا 22
- و) حفظ آداب و اعتقاد جماعت 22
- ز) تلاش و دل سوزی برای تحقق وحدت 24
- 6- آثار وحدت 25
- الف) تعاون و همکاری 25
- ح) تفرقه افکنی، بدترین تلاش 25
- ب) وحدت مایه رحمت 26
- ج) امداد الهی در سایه وحدت 27
- د) قدرت و تسلط 28
- 7- نتایج تفرقه 29
- الف) دین زدایی ثمرۀ اختلاف 29
- ب) چیرگی باطل بر حق 30
- ج) مرگ جاهلی 30
- د) اختلاف، موجب هلاکت 31
- ه) تفرقه موجب عذاب 32
- اشاره 33
- مقدمه 33
- 1- چهل حدیث در موضوع اتحاد و انسجام امت اسلامی 35
- اشاره 35
- الف) اهمیت اتحاد و انسجام امت اسلامی و عدم تفرقه میان مسلمانان 35
- ب) بیان حقوق مسلمانان نسبت به یک دیگر 44
- ج) اهمیت محبت میان مسلمانان و دوری از کذب و سوءظن 47
- د) اهمیت به امور مسلمین و اصلاح میان آنها 49
- ه) معنای اسلام و ایمان و احترام نفس و مال مسلمانان 51
- اشاره 57
- 2- ده راهکار عملی برای انسجام اسلامی 81
- 3- ده راهکار عملی برای اتحاد ملی 81
- اشاره 87
- 4- ضامن و بقای اتحاد اسلامی 94
- 5- امداد الهی در سایه اتحاد اسلامی 95
- 6- اتحاد اسلامی، رحمت الهی 96
- 8- نماد اتحاد مسلمین 97
- 9- تفرقه، مرگی جاهلانه 98
- 10- هم بستگی، حیات جامعه مسلمین 99
- 11- آثار اتحاد اسلامی 100
- 12- پرهیز از دشنام و لعن 101
- 13- زمینه ها و مقدمات وحدت 102
- 15- مبانی حقوقی وحدت مسلمین 104
- 17- ایمان واقعی در سایه هم بستگی 105
- 18- راهکارهای اتحاد اسلامی 106
- 19- هم بستگی مسلمانان نسبت به بیگانگان 106
- 20- نرمی و آسان گیری دو عامل اتحاد 107
- 22- اختلاف مایه دگرگونی قلب ها 108
- 23- دایره مسلمانی 109
- 24- خیرخواهی برای اتحاد اسلامی 110
- 25- محور اتحاد اسلامی 111
- 26- خطر تک روی 111
- 27- وحدت، شرط مسلمانی 112
- 28- نهی از ترساندن مسلمان 113
- 30- ایمان، بنیاد اتحاد اسلامی 114
- 31- پیامدهای اختلاف 114
- 32- اختلاف، موجب هلاکت 115
- 33- عوامل مثبت اتحاد اسلامی 116
- 34- اختلاف، نابودگرمسلمانان 117
- 36- گستره اتحاد اسلامی 118
- 37- اختلاف افکن، ملعون درگاه الهی 119
- 38- اصول و مبانی اتحاد اسلامی 120
- 39- رهبر عامل وحدت 121
- اشاره 125
- الف) اسلام و ایمان 128
- 1- مبانی وحدت و انسجام اسلامی 128
- ب) قرآن 130
- اشاره 130
- یکم. تأکید به انسجام 130
- سوم. هدف واحد 132
- پنجم. معیار برتری 133
- ج) سنت 134
- د) مرجعیت اهل بیت 135
- الف) ضرورت وحدت و انسجام 142
- اشاره 142
- ب) ضرورت پرهیز از افتراق 147
- 3- عوامل وحدت و انسجام اسلامی 148
- الف) برابری 148
- ب) برادری 149
- ج) حسن خلق 151
- ه) مدارا 154
- د) حسن سلوک 154
- و) هم زیستی 156
- ز) محبت 159
- ح) احترام 161
- ط) کمک 162
- ی) حسن ظن 162
- ک) خیرخواهی و نصیحت 165
- ل) اصلاح 167
- م) ادای حقوق 169
- ن) احترام به مال و جان مسلمان 171
- الف) سخن چینی 174
- ب) جست وجوی اسرار مردم 177
- ج) تعصب بی جا 178
- د) دعواهای بی جا 182
- ه) دشنام و تحقیر 184
- و) فتوای کفر و شرک 185
- ز) آزار و اذیت 186
- ح) آلودگی باطنی 187
- یکم. موجب رحمت و رهایی از عذاب الهی 188
- الف) آثار وحدت و انسجام 188
- 5- آثار وحدت و انسجام اسلامی 188
- دوم. رهایی از هلاکت 189
- سوم. موجب ورود بهشت 190
- پنجم. باعث برکت 191
- ب) آثار افتراق و عدم انسجام 192
- یکم. فتنه و هلاکت 192
- دوم. مرگ جهالت 193
- چهارم. باعث ورود جهنم 194
- سوم. مرگ کفر 194
- ششم. دوری دل ها 195
- پنجم. مهدورالدم 195
- هفتم. نابودی 196
- هشتم. عدم قبولی اعمال 196
- دهم. عدم استجابت دعا 197
- یازدهم. مبغوض ترین مخلوق نزد خداوند عالم 197
الاّ خبث السرائر وسوء الضمائر فلا توازرون(1) ولا تناصحون ولا تباذلون ولاتوادّون؛(2) همانا شما برادران دینی هستید، شما را جدا نکرده است جز آلودگی های باطنی و ذهنی شما، زیرا شما نسبت به هم دیگر مساعدت، خیرخواهی، سخاوت و محبت نمی کنید.» از این فرمایش امیرالمؤمنین، معلوم می شود، یکی از اسباب جدایی برادران دینی و عدم انسجام اسلامی، کدورت و آلودگی های باطنی انسان است که نمی گذارد واقعیت و حقیقت اسلام نمایان شود و سوءتفاهم که یکی از موانع بزرگ انسجام اسلامی است از بین برود. اگر ما برادران دینی، درون خودمان را پاک و دیوارهای سوءتفاهم را بریزیم، بعید نیست که افتراق ما به اتفاق، دشمنی های ما به محبت و برادری تبدیل شود.
5- آثار وحدت و انسجام اسلامی
الف) آثار وحدت و انسجام
یکم. موجب رحمت و رهایی از عذاب الهی
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
«... وما تکرهون فی الجماعه خیر ممّا تحبّون فی الفرقه، فی الجماعه رحمه وفی الفرقه عذاب؛(3) آن چه شما در اتفاق ناپسند می شمارید، بهتر از چیزی است که شما آن را در افتراق، خوب می پندارید.»
عجلونی اگرچه سند حدیث را ضعیف می داند ولی می گوید: قرائنی دارند که این مطلب را تأیید می کند، چنان که از ابن عباس نقل شده است
1- (1) «توازرون» به معنای مساعدت است؛ «لاتوازرون» یعنی به هم دیگر کمک نمی کنید.
2- (2) نهج البلاغه، ج 1، ص 222؛ میزان الحکمه، ج 1، ص 766.
3- (3) کنزالعمّال، ج 3، ص 266؛ معجم احادیث الإمام المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، ج 1، ص 241.