- الف) خدای واحد، پدر و مادر واحد، دین واحد 1
- 1- عوامل و محورهای وحدت 1
- 1- بررسی انسجام و ناپایداری وحدت در جامعۀ اسلامی 1
- اشاره 1
- ب) اطاعت از رهبری 2
- ج) دین مقدس اسلام 3
- د) اهل بیت پیامبر علیهم السلام 5
- ه -) برابری نوعی و برادری دینی 6
- و) اخوت اسلامی 7
- 2- عوامل تفرقه 8
- الف) دامن زدن به اختلافات 8
- ب) کناره گیری از مردم 9
- ج) مفاخره و برتری جویی 10
- د) گوش به فریب کاری شیطان 10
- ه) تحقیر و تذلیل برادر مسلمان 11
- 3- موانع وحدت 12
- الف) کینه توزی 12
- ب) سوءظن و بدفهمی 13
- ج) جهل و نادانی 14
- ب) وحدت، موجب شوکت و قدرت 15
- الف) عدم وحدت، موجب گسستن از اسلام 15
- ج) دست خدا با جماعت 16
- د) لزوم شرکت در جماعت 17
- 5- تلاش برای وحدت و حفظ آن 18
- الف) حفظ پیمان پیوند 18
- ب) حفظ جماعه و پرهیز از تفرقه 19
- ج) حفظ ارتباطات و دوری از قطع رابطه 20
- د) لزوم وحدت عملی و رفتاری 21
- ه -) لزوم حفظ وحدت برای بقا 22
- و) حفظ آداب و اعتقاد جماعت 22
- ز) تلاش و دل سوزی برای تحقق وحدت 24
- ح) تفرقه افکنی، بدترین تلاش 25
- 6- آثار وحدت 25
- الف) تعاون و همکاری 25
- ب) وحدت مایه رحمت 26
- ج) امداد الهی در سایه وحدت 27
- د) قدرت و تسلط 28
- الف) دین زدایی ثمرۀ اختلاف 29
- 7- نتایج تفرقه 29
- ج) مرگ جاهلی 30
- ب) چیرگی باطل بر حق 30
- د) اختلاف، موجب هلاکت 31
- ه) تفرقه موجب عذاب 32
- مقدمه 33
- اشاره 33
- الف) اهمیت اتحاد و انسجام امت اسلامی و عدم تفرقه میان مسلمانان 35
- 1- چهل حدیث در موضوع اتحاد و انسجام امت اسلامی 35
- اشاره 35
- ب) بیان حقوق مسلمانان نسبت به یک دیگر 44
- ج) اهمیت محبت میان مسلمانان و دوری از کذب و سوءظن 47
- د) اهمیت به امور مسلمین و اصلاح میان آنها 49
- ه) معنای اسلام و ایمان و احترام نفس و مال مسلمانان 51
- اشاره 57
- 3- ده راهکار عملی برای اتحاد ملی 81
- 2- ده راهکار عملی برای انسجام اسلامی 81
- اشاره 87
- 4- ضامن و بقای اتحاد اسلامی 94
- 5- امداد الهی در سایه اتحاد اسلامی 95
- 6- اتحاد اسلامی، رحمت الهی 96
- 8- نماد اتحاد مسلمین 97
- 9- تفرقه، مرگی جاهلانه 98
- 10- هم بستگی، حیات جامعه مسلمین 99
- 11- آثار اتحاد اسلامی 100
- 12- پرهیز از دشنام و لعن 101
- 13- زمینه ها و مقدمات وحدت 102
- 15- مبانی حقوقی وحدت مسلمین 104
- 17- ایمان واقعی در سایه هم بستگی 105
- 19- هم بستگی مسلمانان نسبت به بیگانگان 106
- 18- راهکارهای اتحاد اسلامی 106
- 20- نرمی و آسان گیری دو عامل اتحاد 107
- 22- اختلاف مایه دگرگونی قلب ها 108
- 23- دایره مسلمانی 109
- 24- خیرخواهی برای اتحاد اسلامی 110
- 26- خطر تک روی 111
- 25- محور اتحاد اسلامی 111
- 27- وحدت، شرط مسلمانی 112
- 28- نهی از ترساندن مسلمان 113
- 30- ایمان، بنیاد اتحاد اسلامی 114
- 31- پیامدهای اختلاف 114
- 32- اختلاف، موجب هلاکت 115
- 33- عوامل مثبت اتحاد اسلامی 116
- 34- اختلاف، نابودگرمسلمانان 117
- 36- گستره اتحاد اسلامی 118
- 37- اختلاف افکن، ملعون درگاه الهی 119
- 38- اصول و مبانی اتحاد اسلامی 120
- 39- رهبر عامل وحدت 121
- اشاره 125
- 1- مبانی وحدت و انسجام اسلامی 128
- الف) اسلام و ایمان 128
- یکم. تأکید به انسجام 130
- اشاره 130
- ب) قرآن 130
- سوم. هدف واحد 132
- پنجم. معیار برتری 133
- ج) سنت 134
- د) مرجعیت اهل بیت 135
- اشاره 142
- الف) ضرورت وحدت و انسجام 142
- ب) ضرورت پرهیز از افتراق 147
- الف) برابری 148
- 3- عوامل وحدت و انسجام اسلامی 148
- ب) برادری 149
- ج) حسن خلق 151
- ه) مدارا 154
- د) حسن سلوک 154
- و) هم زیستی 156
- ز) محبت 159
- ح) احترام 161
- ط) کمک 162
- ی) حسن ظن 162
- ک) خیرخواهی و نصیحت 165
- ل) اصلاح 167
- م) ادای حقوق 169
- ن) احترام به مال و جان مسلمان 171
- الف) سخن چینی 174
- ب) جست وجوی اسرار مردم 177
- ج) تعصب بی جا 178
- د) دعواهای بی جا 182
- ه) دشنام و تحقیر 184
- و) فتوای کفر و شرک 185
- ز) آزار و اذیت 186
- ح) آلودگی باطنی 187
- یکم. موجب رحمت و رهایی از عذاب الهی 188
- 5- آثار وحدت و انسجام اسلامی 188
- الف) آثار وحدت و انسجام 188
- دوم. رهایی از هلاکت 189
- سوم. موجب ورود بهشت 190
- پنجم. باعث برکت 191
- یکم. فتنه و هلاکت 192
- ب) آثار افتراق و عدم انسجام 192
- دوم. مرگ جهالت 193
- چهارم. باعث ورود جهنم 194
- سوم. مرگ کفر 194
- پنجم. مهدورالدم 195
- ششم. دوری دل ها 195
- هشتم. عدم قبولی اعمال 196
- هفتم. نابودی 196
- یازدهم. مبغوض ترین مخلوق نزد خداوند عالم 197
- دهم. عدم استجابت دعا 197
حضرت فرمود:
«مضت الهجره لاهلها»، صحابی (مُجاشع) گفت که پس برای چه بیعت کنیم؟ حضرت فرمود:
«عَلَی الاِسلاَمِ والجِهَادِ؛ برای اسلام و جهاد بیعت نما.»(1)
نکته ها
1. اسلام، محور وحدت، بیعت و اطاعت است.
2. هر حادثه و واقعه مهمی، دارای مدت مشخصی است، ولی دین و اسلام جاوید و همیشگی است و در هر زمانی کارایی خاص خود را دارد و همیشه می تواند منشأ و محور وحدت قرار گیرد.
حدیث پنجم
امام علی علیه السلام در کلامی وحدت بخش خطاب به عمر که از امام برای هدایت لشکر اسلام توسط خود در جنگ مشورت خواسته بود، به یکی از عوامل وحدت آفرین اشاره می فرماید. این کلام هم چنان زنده و پیام آن زندگی بخش و چراغ راه مسلمانان است، آن حضرت می فرمایند:
«وَالْعَرَبُ الْیوْمَ، وإِنْ کَانُوا قلِیلاً، فَهُمْ کَثِیرُونَ بالاِسْلاَمِ، عزِیزُونَ بالاِجْتَِماع؛(2) عرب با این که امروز از نظر تعداد اندکند، اما با نعمت اسلام فراوانند و با اتحاد و هماهنگی عزیز و قدرتمندند.»
نکته ها
1. دین مقدس اسلام می تواند منشأ و محور وحدت و کثرت واقع گردد؛
2. وحدت و هماهنگی، نیز عامل عزت و قدرت محسوب می شود؛
3. اسلام، عامل وحدت و وحدت، عامل عزت و قدرت مسلمان هاست؛
1- (1) صحیح بخاری، ج 4، ص 61.
2- (2) نهج البلاغه، خطبه 146.