وحدت و همگرایی در اندیشه اسلامی صفحه 103

رسم سراغ دارد، نباید به گفتۀ دیگران دربارۀ او گوش دهد. بسا تیرانداز تیری می افکند و تیرش به خطا می رود؛ سخن نیز چنین است.(1)

8 . نفاق و دورویی

وحدت و همدلی در جوامع اسلامی اصلی بنیادین است که باید جدی گرفته شود و نباید به ابزاری برای فریب دادن طرف مقابل و تخریب باورهای او تبدیل شود؛ چرا که این وحدت و همدلی پیمانی الهی و وظیفه ای سیاسی و اجتماعی است و هر رفتاری که این پیمان را نقض کند و مسلمانان را از انجام این وظیفه باز دارد، گناهی نابخشودنی است. سوگمندانه باید گفت برخی افراطیان که با اصول وحدت آشنایی ندارند، به جای اتحاد حقیقی میان فِرَق اسلامی، به تظاهر و فریب روی می آورند و با سوء استفاده از صداقت طرف مقابل، در نشستها و برخوردهای حضوری، با او ابراز دوستی و همدلی می کنند، اما در غیاب وی رفتارهایی ناشایست از خود بروز می دهند؛ غافل از اینکه این شیوه، شیوه ای منافقانه است و از نظر قرآن، مردود و منفور است و خداوند عالمیان نه تنها آن را برای مسلمانان، که برای مشرکان نیز نمی پسندد.(2) بدیهی است که این رفتار منافقانه نه تنها با همدلی تناسبی ندارد، که با آن در تضاد کامل است.

9. قهر و جدایی

به دلیل وجود تفاوتها در فهم و اندیشۀ بشر و نیز ناهمسانی در خصلتهای درونی و علقه های بیرونی، بروز اختلاف و چالش در زندگی اجتماعی، امری طبیعی و اجتناب ناپذیر است. از این رو، نباید در برابر هر نوع اختلافی موضع گرفت و واکنش نشان داد و یا هر مخالفی را به خودخواهی متهم