- سخن ناشر 1
- مفهوم وحدت 5
- گسترۀ وحدت 9
- 1. همگرایی در جامعۀ جهانی 9
- اشاره 9
- 2. همگرایی در میان پیروان ادیان آسمانی 11
- 3. همگرایی در جامعۀ اسلامی 12
- اشاره 13
- الف) ضرورت عقلانی 13
- ب) ضرورت وحیانی 15
- اشاره 15
- اشاره 16
- 1. ارزش وحدت در قرآن 16
- اشاره 22
- 2. زشتی تفرقه در قرآن 22
- اشاره 26
- الف) وحدت در نظام تکوین 26
- ب) وحدت در امر دین 27
- ج) وحدت در نظام اجتماعی اسلام 31
- اشاره 31
- وحدت، تداوم زندگی اجتماعی 32
- الف) وحدت در گفتار 36
- اشاره 36
- ب) وحدت در رفتار 38
- اشاره 38
- اشاره 39
- 1. اقدامات عملی پیامبر(صلّی الله علیه و آله وسلّم ) 39
- اشاره 47
- 2. اقدامات عملی امامان 47
- حفظ وحدت در رفتار سیاسی امام علی(علیه السّلام) 48
- اشاره 51
- حفظ وحدت در رفتار دیگر امامان 53
- اشاره 54
- الف) اندیشمندان شیعه 54
- ب) اندیشمندان اهل سنت 56
- اشاره 60
- 1. ایمان 61
- الف) زمینه های وحدت (هستها) 61
- اشاره 61
- اشاره 61
- 2. امت واحده 65
- 3. دوستی اهل بیت 66
- 5. حج 69
- 4. قبلۀ واحد 69
- 6 . اجتهاد 71
- 8 . وحدت عمل در احکام 73
- 9. جمع گرایی در عبادات 74
- 10. دشمن مشترک 75
- 11. اخوت ایمانی 76
- ب) راهکارهای وحدت آفرین (بایدها) 77
- 1. جهت دهی به شعائر اسلامی 77
- 2. همدلی در جوامع اسلامی 78
- 3. شناخت متقابل 79
- 5. تسامح در چندگرایی 82
- 7. عفو و مدارا 85
- 9. عبرت از تاریخ 87
- 10. ادب معاشرت 89
- 11. امر به معروف و نهی از منکر 90
- 12. اصلاح و آشتی 91
- اشاره 94
- 1. انحراف عقیده 95
- 3. تحجرگرایی و مطلق انگاری 97
- 4. نژادپرستی 98
- 5. ناآگاهی 99
- 6 . پیمان شکنی 101
- 7. شایعه پراکنی 102
- 8 . نفاق و دورویی 103
- 9. قهر و جدایی 103
- 10. ناسزاگویی 104
- اشاره 106
- ب) آسیبهای بیرونی 106
- 1. تجزیۀ دولتها 107
- 2. مشابه سازی دینی 109
- 4. فرقه تراشی و مکتب سازی 110
- 5 . تقویت اقلیتهای دینی 112
- 6 . تحریک ملیت پرستی 114
- 7. ترویج روشن فکری وارداتی 116
- الف) آثار وحدت گرایی 120
- اشاره 120
- اشاره 120
- 2. حفظ قدرت در برابر دشمن 122
- 3. امنیت و آرامش 123
- 4. خرسندی پیامبر رحمت 124
- 1. قطع کمکهای متقابل 125
- ب) پیامدهای وحدت گریزی 125
- 2. ضعف و سستی مسلمانان و طمع دشمن 125
- اشاره 125
- 3. جنگ داخلی 127
- 4. چیرگی باطل گرایان 127
- 5. گرفتار شدن در چنگ شیطان 128
- 7. گرفتار شدن در عذاب الهی 129
- جمع بندی و چکیده 130
ساخت و برای همیشه با برادر ایمانی خود قهر کرد، بلکه لازم است کدورتها و چالشها را برطرف کرد و دلهای سردشده را گرمایی دیگر بخشید. پیامبر(صلّی الله علیه و آله وسلّم ) در این باره فرمود: «لاتقاطعوا و لاتدابروا و لاتباغضوا و لاتحاسدوا و کونوا عباد الله إخواناً»؛ پیوندها را قطع مکنید، از هم رو برمتابید، کینۀ هم را به دل مگیرید، به همدیگر حسادت نورزید و با دیگر بندگان خدا برادر باشید.(1)
پرهیز از هرگونه قهر و جدایی با برادران ایمانی، در سیرۀ امام علی(علیه السّلام) به خوبی نمایان است. آن حضرت حتی به فردی مانند ابوموسی اشعری که قلب مبارکش را جریحه دار کرد و زمینۀ خانه نشینی او را فراهم آورد، فرمود:
با آنکه از تو ناراحتم، این ناراحتی باعث نمی شود که با تو قهر کنم و برای تو سخنی از رسول خدا(صلّی الله علیه و آله وسلّم ) نگویم. از پیامبر(صلّی الله علیه و آله وسلّم ) شنیدم که فرمود: «هرگاه کسی به عیادت برادر ایمانی خود برود، گام در رحمت الهی نهاده است و آن گاه که نزد بیمار بنشیند، رحمت الهی او را فرا می گیرد».(2)
10. ناسزاگویی
اسلام آیین مهر و محبت است و هرگونه ناسزاگویی حتی به دشمنان را کاری زشت شمرده است. بنیان گذار این مکتب که پیامبر رحمت است، در پاسخ کسانی که آن حضرت را به نفرین کردن مشرکان فرا می خواندند، فرمود: «إنّی لم أُبعَث لعّاناً و إنّما بُعِثتُ رحمه»؛ مبعوث نشدم که نفرین کنم، بلکه برای مهر و رحمت برانگیخته شدم.(3)
1- زکی الدین منذری، الترغیب و الترهیب، ج3، ص447.
2- شمس الدین محمد بن احمد ذهبی، تذکری الحفّاظ، ج3، ص808 .
3- عبدالرحمن سیوطی، الجامع الصغیر، ج1، ص402؛ عبدالحسین امینی، الغدیر، بیروت، دار الکتب العربیی، چاپ سوم، 1387 ق، ج11، ص91.