وحدت و همگرایی در اندیشه اسلامی صفحه 110

3. شبهه افکنی

ایجاد شبهه همواره موجب تزلزل فکری اقشار جامعه می شود؛ چرا که دشمن از آن استفادۀ ابزاری می کند و آن را برای تباهی و پراکندگی امت اسلامی به کار می گیرد و به این وسیله، وحدت جامعه را با خطری جدی مواجه می سازد. امام علی(علیه السّلام)‰ در اشاره به معنای شبهه و تأثیر زیانبار آن فرمود:

إنّما سمّیت الشبهۀ شبهه لأنّها تشبه الحقّ. فأمّا أولیاء الله فضیاؤهم فیها الیقین و دلیلهم سمت الهدی و أمّا أعداء الله فدعاؤهم فیها الضلال و دلیلهم العمی؛ شبهه از این رو شبهه نامیده شده است که شبیه و مانند حق است. اما دوستان خدا در موقعیتهای شبهه ناک، روشنی ساز

راهشان یقین و راهنمایشان راه هدایت است، و اما دشمنان خدا راهشان ضلالت و گمراهی و راهنمایشان کوری و سرگردانی است.(1)

شبهه سازی و شبهه افکنی که اغلب در پی تحول رخ می نماید، آن چنان در فکر و رفتار انسان اثر می کند که از پیروان یک طرز تفکر و دوستان یک شخص، دشمنی خطرناک می سازد. تغییر موضع خوارج و شمشیر کشیدن آنها بر امام علی‰ ، نمونه ای از تأثیر ویروس شبهه در افکار مردم ناآگاه است. با آنکه خوارج به آن حضرت ارادت داشتند و در رکابش شمشیر می زدند، اما آن گاه که تحت تأثیر القائات شیطانی قرار گرفتند، به روی آن حضرت شمشیر کشیدند.

4. فرقه تراشی و مکتب سازی

بی گمان برخورداری یک ملت از فرهنگی واحد، زمینه ای مناسب برای اتحاد ملی و انسجام اسلامی فراهم می سازد که در صورت تداوم آن، امید می رود مردم با اتکا به این فرهنگ واحد، تلاشی پرثمر را در جهت