- سخن ناشر 1
- مفهوم وحدت 5
- گسترۀ وحدت 9
- 1. همگرایی در جامعۀ جهانی 9
- اشاره 9
- 2. همگرایی در میان پیروان ادیان آسمانی 11
- 3. همگرایی در جامعۀ اسلامی 12
- اشاره 13
- الف) ضرورت عقلانی 13
- ب) ضرورت وحیانی 15
- اشاره 15
- اشاره 16
- 1. ارزش وحدت در قرآن 16
- اشاره 22
- 2. زشتی تفرقه در قرآن 22
- اشاره 26
- الف) وحدت در نظام تکوین 26
- ب) وحدت در امر دین 27
- ج) وحدت در نظام اجتماعی اسلام 31
- اشاره 31
- وحدت، تداوم زندگی اجتماعی 32
- اشاره 36
- الف) وحدت در گفتار 36
- اشاره 38
- ب) وحدت در رفتار 38
- اشاره 39
- 1. اقدامات عملی پیامبر(صلّی الله علیه و آله وسلّم ) 39
- اشاره 47
- 2. اقدامات عملی امامان 47
- حفظ وحدت در رفتار سیاسی امام علی(علیه السّلام) 48
- اشاره 51
- حفظ وحدت در رفتار دیگر امامان 53
- الف) اندیشمندان شیعه 54
- اشاره 54
- ب) اندیشمندان اهل سنت 56
- اشاره 60
- 1. ایمان 61
- اشاره 61
- اشاره 61
- الف) زمینه های وحدت (هستها) 61
- 2. امت واحده 65
- 3. دوستی اهل بیت 66
- 4. قبلۀ واحد 69
- 5. حج 69
- 6 . اجتهاد 71
- 8 . وحدت عمل در احکام 73
- 9. جمع گرایی در عبادات 74
- 10. دشمن مشترک 75
- 11. اخوت ایمانی 76
- ب) راهکارهای وحدت آفرین (بایدها) 77
- 1. جهت دهی به شعائر اسلامی 77
- 2. همدلی در جوامع اسلامی 78
- 3. شناخت متقابل 79
- 5. تسامح در چندگرایی 82
- 7. عفو و مدارا 85
- 9. عبرت از تاریخ 87
- 10. ادب معاشرت 89
- 11. امر به معروف و نهی از منکر 90
- 12. اصلاح و آشتی 91
- اشاره 94
- 1. انحراف عقیده 95
- 3. تحجرگرایی و مطلق انگاری 97
- 4. نژادپرستی 98
- 5. ناآگاهی 99
- 6 . پیمان شکنی 101
- 7. شایعه پراکنی 102
- 9. قهر و جدایی 103
- 8 . نفاق و دورویی 103
- 10. ناسزاگویی 104
- اشاره 106
- ب) آسیبهای بیرونی 106
- 1. تجزیۀ دولتها 107
- 2. مشابه سازی دینی 109
- 4. فرقه تراشی و مکتب سازی 110
- 5 . تقویت اقلیتهای دینی 112
- 6 . تحریک ملیت پرستی 114
- 7. ترویج روشن فکری وارداتی 116
- اشاره 120
- اشاره 120
- الف) آثار وحدت گرایی 120
- 2. حفظ قدرت در برابر دشمن 122
- 3. امنیت و آرامش 123
- 4. خرسندی پیامبر رحمت 124
- ب) پیامدهای وحدت گریزی 125
- اشاره 125
- 2. ضعف و سستی مسلمانان و طمع دشمن 125
- 1. قطع کمکهای متقابل 125
- 4. چیرگی باطل گرایان 127
- 3. جنگ داخلی 127
- 5. گرفتار شدن در چنگ شیطان 128
- 7. گرفتار شدن در عذاب الهی 129
- جمع بندی و چکیده 130
رخنه کند و موجودیت آن را به خطر اندازد؛ چرا که اتحاد و همدلی ریشۀ هر فتنه ای را می خشکاند و بذر نوع دوستی را در جامعه می افشاند. محصول این فرایند، چیزی جز برخورداری جامعه از امنیت و آرامش نخواهد بود. این همان است که پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله وسلّم ) فرمود: «الجماعه رحمه و الفرقه عذاب»؛ همگرایی رحمت و واگرایی عذاب است.(1)
بنابراین، اگر جامعۀ جهانی و یا پیروان ادیان آسمانی اختلافات را کنار بگذارند و متحد گردند، تنش میان آنان به حداقل می رسد؛ همان طور که اگر مؤمنان در جامعۀ ایمانی و اعضای یک خانواده در کانون زندگی خود، متحد و همدل گردند، زمینۀ درگیری میان آنان از بین می رود و از هرگونه قهر و جدایی مصون می مانند.
4. خرسندی پیامبر رحمت
هر قدر شیطان از وجود اختلاف و دشمنی در میان مسلمانان خوشحال می شود،(2) به همان اندازه، پیامبر اسلام که منادی وحدت است، ناراحت می گردد؛ چرا که او پیامبر رحمت و پدر امت است و بی گمان اگر در امت او اختلافی رخ دهد، خاطرش ملول خواهد گشت و غبار غم بر قلب نازنینش خواهد نشست. مگر غیر از این است که این پیام آور وحدت، گروه گرایی را امری ناپسند می داند، تا آنجا که خداوند بزرگ او را از هرگونه گروه گرایی مبرّا دانسته است: «إِنَّ الَّذِینَ فَرَّقُوا دِینَهُمْ وَکَانُوا شِیَعًا لَسْتَ مِنْهُمْ فِی شَیْءٍ إِنَّمَا أَمْرُهُمْ إِلَی اللَّهِ ثُمَّ یُنَبِّئُهُمْ بِمَا کَانُوا یَفْعَلُونَ »؛ تو را با کسانی که دینشان را پاره پاره کردند و گروه گروه شدند، کاری نیست. کار آنان تنها
1- نجم الدین قمی (محقق قمی)، المعتبر فی شرح المختصر، قم، مؤسسۀ سیدالشهداء، 1364 ش، ج2، ص363.
2- نک: مائده (5)، آیۀ 91.