وحدت و همگرایی در اندیشه اسلامی صفحه 128

بهره کشی] زنده نگه داشت.(1)

پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله وسلّم )‹ دربارۀ پراکندگی جامعه که به سلطۀ نااهلان و ستمگران می انجامد، چنین هشدار داده است: «ما اختلفت أمّی بعد نبیّها إلا ظهر أهل باطلها علی حقّها»؛ هیچ امتی پس از پیامبرشان به پراکندگی دچار نشدند، جز آنکه در آن امت، باطل گرایان بر حق گرایان چیره شدند.(2)

5. گرفتار شدن در چنگ شیطان

تا وقتی انسان در میان جمع باشد و با دیگران همدل و همرنگ باشد، شیطان نمی تواند او را بفریبد و به لغزشها و آلودگیهای بزرگ وادارد؛ اما آن گاه که بذر نفاق و دشمنی پراکنده شود و دوستان از همدیگر جدا گردند، زمینۀ لغزشها فراهم می گردد و شیطان به راحتی می تواند افراد پراکنده را به لغزشهایی افزون تر وادارد. چه زیباست سخن پیامبر اکرم‹(صلّی الله علیه و آله وسلّم ) که در این باره فرمود: «ید الله علی الجماعه، فإذا شذّ الشاذّ منهم اختطفه الشیطان کما یختطف الذئب الشاه الشاذّه من الغنم»؛ دست خدا بر سر جماعت است. هرگاه فردی از جماعت جدا افتد، شیطان چونان گرگی که گوسفند جدامانده از رمه را می درد، او را می رباید.(3)

مولوی به همین معنا اشاره دارد که می گوید:

گرگ اغلب آن زمان گیرا شود

کز رمه شیشک به خود تنها رود(4)

1- قصص (28)، آیۀ 4.
2- محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج28، ص55 .
3- حسن بن علی سقاف، فتح المعین بنقد کتاب الاربعین، عمان، مکتبی الامام النووی، چاپ اول، 1410 ق، ص93؛ نیز نک: نهج البلاغه (ترجمۀ و شرح فیض الاسلام)، خطبۀ 127، ص392.
4- عبدالباقی کولپینارلی، نثر و شرح مثنوی شریف، ترجمۀ توفیق سبحانی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ سوم، 1381 ش، ج3، ص526، بیت 500 .