- سخن ناشر 1
- مفهوم وحدت 5
- گسترۀ وحدت 9
- 1. همگرایی در جامعۀ جهانی 9
- اشاره 9
- 2. همگرایی در میان پیروان ادیان آسمانی 11
- 3. همگرایی در جامعۀ اسلامی 12
- اشاره 13
- الف) ضرورت عقلانی 13
- ب) ضرورت وحیانی 15
- اشاره 15
- اشاره 16
- 1. ارزش وحدت در قرآن 16
- اشاره 22
- 2. زشتی تفرقه در قرآن 22
- اشاره 26
- الف) وحدت در نظام تکوین 26
- ب) وحدت در امر دین 27
- اشاره 31
- ج) وحدت در نظام اجتماعی اسلام 31
- وحدت، تداوم زندگی اجتماعی 32
- اشاره 36
- الف) وحدت در گفتار 36
- ب) وحدت در رفتار 38
- اشاره 38
- اشاره 39
- 1. اقدامات عملی پیامبر(صلّی الله علیه و آله وسلّم ) 39
- اشاره 47
- 2. اقدامات عملی امامان 47
- حفظ وحدت در رفتار سیاسی امام علی(علیه السّلام) 48
- اشاره 51
- حفظ وحدت در رفتار دیگر امامان 53
- اشاره 54
- الف) اندیشمندان شیعه 54
- ب) اندیشمندان اهل سنت 56
- اشاره 60
- 1. ایمان 61
- الف) زمینه های وحدت (هستها) 61
- اشاره 61
- اشاره 61
- 2. امت واحده 65
- 3. دوستی اهل بیت 66
- 5. حج 69
- 4. قبلۀ واحد 69
- 6 . اجتهاد 71
- 8 . وحدت عمل در احکام 73
- 9. جمع گرایی در عبادات 74
- 10. دشمن مشترک 75
- 11. اخوت ایمانی 76
- ب) راهکارهای وحدت آفرین (بایدها) 77
- 1. جهت دهی به شعائر اسلامی 77
- 2. همدلی در جوامع اسلامی 78
- 3. شناخت متقابل 79
- 5. تسامح در چندگرایی 82
- 7. عفو و مدارا 85
- 9. عبرت از تاریخ 87
- 10. ادب معاشرت 89
- 11. امر به معروف و نهی از منکر 90
- 12. اصلاح و آشتی 91
- اشاره 94
- 1. انحراف عقیده 95
- 3. تحجرگرایی و مطلق انگاری 97
- 4. نژادپرستی 98
- 5. ناآگاهی 99
- 6 . پیمان شکنی 101
- 7. شایعه پراکنی 102
- 9. قهر و جدایی 103
- 8 . نفاق و دورویی 103
- 10. ناسزاگویی 104
- اشاره 106
- ب) آسیبهای بیرونی 106
- 1. تجزیۀ دولتها 107
- 2. مشابه سازی دینی 109
- 4. فرقه تراشی و مکتب سازی 110
- 5 . تقویت اقلیتهای دینی 112
- 6 . تحریک ملیت پرستی 114
- 7. ترویج روشن فکری وارداتی 116
- اشاره 120
- الف) آثار وحدت گرایی 120
- اشاره 120
- 2. حفظ قدرت در برابر دشمن 122
- 3. امنیت و آرامش 123
- 4. خرسندی پیامبر رحمت 124
- ب) پیامدهای وحدت گریزی 125
- 2. ضعف و سستی مسلمانان و طمع دشمن 125
- اشاره 125
- 1. قطع کمکهای متقابل 125
- 4. چیرگی باطل گرایان 127
- 3. جنگ داخلی 127
- 5. گرفتار شدن در چنگ شیطان 128
- 7. گرفتار شدن در عذاب الهی 129
- جمع بندی و چکیده 130
شرایط حساس که دشمنان اسلام، یعنی یهودیان، بت پرستان و مسیحیان انتظار می کشیدند تا با وفات پیامبر(صلّی الله علیه و آله وسلّم ) ، اسلام نیز از میان برود، اگر عظمت اسلام و ابهت مسلمانان با تفرقه و پراکندگی از میان می رفت، به یقین اثری از اسلام و قرآن باقی نمی ماند. سخن خود آن حضرت گویای این حقیقت است:
الزموا السواد الأعظم، فإن ّ ید الله علی الجماعه. و إیّاکم و الفرقی، فإن ّ الشاذّ من الناس للشیطان، کما أن ّ الشاذّ من الغنم للذئب. ألا من دعا إلی هذا الشعار فاقتلوه و لو کان تحت عمامتی هذه؛ همواره با جماعت باشید که دست خدا با جماعت است. از تفرقه بپرهیزید که فرد بریده از مردم بهرۀ شیطان است، چونان گوسفند دور از گله که طعمۀ گرگ است. به هوش باشید که هر کس مردم را به این شعار (فرقه گرایی) دعوت کند، او را بکشید، هرچند عمامۀ مرا به سر داشته باشد.(1)
آن حضرت در وصیتی به فرزندان گرامی خود فرمود:
إیّاکم و التلوُّن فی دین الله، فإن ّ جماعه فیما تکرهون من الحقّ خیرٌ من فُرقی فیما تحبّون من الباطل و إن ّ الله لم یُعْطِ أحداً بفرقی خیراً ممّن مضی و لا ممّن بقی؛ مبادا در دین خدا دو رنگی و اختلاف از خود نشان دهید، چرا که وحدت در حقی که آن را خوش نمی انگارید، بهتر است از تفرقه به خاطر باطلی که آن را دوست می دارید، زیرا خداوند نه به گذشتگان و نه به آیندگان هیچ چیزی را با تفرقه عطا نکرده است.(2)
ب) وحدت در رفتار
اشاره
پیشوایان ما افزون بر اینکه به وحدت توصیه های فراوان کرده اند، در عمل
1- همان، خطبۀ 127، ص392.
2- همان، خطبۀ 175، ص756.