وحدت و همگرایی در اندیشه اسلامی صفحه 39

نیز اقداماتی مؤثر انجام داده اند که در برقراری وحدت، نقشی بسزا دارد. از این رو، یادآوری عملکرد آنان در این باره امری شایسته و سودمند به نظر می رسد.

1. اقدامات عملی پیامبر(صلّی الله علیه و آله وسلّم )‹

اشاره

پیامبر اکرم‹(صلّی الله علیه و آله وسلّم ) از آغاز رسالت خویش، همواره در اندیشۀ ایجاد وحدت در میان تمامی مسلمانان بود. از این رو، پیش از هجرت و پس از آن، از هیچ اقدام و کوششی برای تحکیم وحدت در جامعۀ اسلامی دریغ نورزید.

1-1) اخذ بیعت

بیعت نوعی قرارداد و معاهده میان بیعت کننده و بیعت پذیر است که بر اساس شرایطی خاص و اهدافی مانند همدلی، همراهی و همیاری در عرصه های مختلفی که دو طرف بیعت بر سر آن به توافق می رسند، صورت می گیرد که از جملۀ این اهداف، برقراری وحدت و انسجام لازم در فرایند این معاهده است.

بیعت که در ایجاد وحدت، نقش بسزایی دارد، از نگاه پیامبر اکرم‹ (صلّی الله علیه و آله وسلّم )دور نماند. از این رو، آن حضرت برای وفادار ماندن مسلمانان به وی و جامعه ای که بنیاد نهاده بود، در چندین نوبت اقدام به اخذ بیعت کرد. بیعت با نمایندگان تازه مسلمان اهل یثرب در سالهای دوازدهم(1) و سیزدهم بعثت(2) و نیز بیعت رضوان که در جریان صلح حدیبیه با هدف تحکیم وحدت و انسجام هر چه بیشتر میان یاران پیامبر صورت گرفت، از جملۀ این بیعتهاست.

1- ابن هشام حمیری، السیری النبویی، مصر، مصطفی البانی، 1355 ق، ج2، ص76.
2- همان، ص84 .