وحدت و همگرایی در اندیشه اسلامی صفحه 53

آنچه علی(علیه السّلام)‰ نمی خواست آسیب ببیند، آنچه علی(علیه السّلام)‰ آن اندازه برایش اهمیت قائل بود که چنان رنج جانکاهی را تحمل کرد، چه بود؟ باید گفت آن چیز وحدت صفوف مسلمین و راه نیافتن تفرقه در آن است. مسلمین قوّت و قدرتی را که تازه داشتند به جهانیان نشان می دادند، مدیون وحدت صفوف و اتفاق کلمۀ خود بودند. موفقیت محیّرالعقول خود را در سالهای بعد نیز از برکت همین وحدت کلمه کسب کردند. علی القاعده، علی‰ به خاطر همین مصلحت، سکوت و مدارا کرد... .(1)

حفظ وحدت در رفتار دیگر امامان

دیگر امامان معصومŒ(علیهم السّلام) نیز برای حفظ وحدت در جامعۀ اسلامی از هیچ تلاشی فروگذار نکردند. ازدواج و آمیزش با مخالفان، شرکت در جمعه و جماعات آنان و دستور به برقراری ارتباط سازنده با آنان از جملۀ این تلاشهاست؛ چنان که امام کاظم‰(علیه السّلام) در این باره فرمود: «صلّی حسن و حسینŠ خلف مروان و نحن نصلّی معهم»؛ امام حسن و امام حسینŠ(علیهما السّلام)

پشت سر مروان نماز گزاردند و ما نیز با آنان نماز می گزاریم.(2)

امام صادق(علیه السّلام)‰ برای ایجاد وحدت و همدلی در میان مسلمانان، پیروان خود را به شرکت در نماز جماعت اهل سنت تشویق می کرد و حتی تا آنجا پیش رفت که فرمود: «من صلّی معهم فی الصفّ الأوّل کان کمن صلّی خلف رسول الله‹ فی الصفّ الأوّل»؛ هر کس با آنان در صف اول نماز گزارد، مانند آن است که در صف اول پشت سر رسول خدا نماز گزارده باشد.(3)

1- محمد واعظ زاده خراسانی، «تقریب مذاهب اسلامی، ضرورتی استراتژیک»، اندیشۀ حوزه، شمارۀ 67 - 68 ، اسفند 86 ، ص194.
2- حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ج5، ص383.
3- شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، قم، جامعۀ مدرسین، چاپ دوم، 1404 ق، ج1، ص382.