- سخن ناشر 1
- مفهوم وحدت 5
- گسترۀ وحدت 9
- 1. همگرایی در جامعۀ جهانی 9
- اشاره 9
- 2. همگرایی در میان پیروان ادیان آسمانی 11
- 3. همگرایی در جامعۀ اسلامی 12
- الف) ضرورت عقلانی 13
- اشاره 13
- ب) ضرورت وحیانی 15
- اشاره 15
- اشاره 16
- 1. ارزش وحدت در قرآن 16
- اشاره 22
- 2. زشتی تفرقه در قرآن 22
- اشاره 26
- الف) وحدت در نظام تکوین 26
- ب) وحدت در امر دین 27
- اشاره 31
- ج) وحدت در نظام اجتماعی اسلام 31
- وحدت، تداوم زندگی اجتماعی 32
- الف) وحدت در گفتار 36
- اشاره 36
- ب) وحدت در رفتار 38
- اشاره 38
- اشاره 39
- 1. اقدامات عملی پیامبر(صلّی الله علیه و آله وسلّم ) 39
- اشاره 47
- 2. اقدامات عملی امامان 47
- حفظ وحدت در رفتار سیاسی امام علی(علیه السّلام) 48
- اشاره 51
- حفظ وحدت در رفتار دیگر امامان 53
- الف) اندیشمندان شیعه 54
- اشاره 54
- ب) اندیشمندان اهل سنت 56
- اشاره 60
- 1. ایمان 61
- اشاره 61
- اشاره 61
- الف) زمینه های وحدت (هستها) 61
- 2. امت واحده 65
- 3. دوستی اهل بیت 66
- 5. حج 69
- 4. قبلۀ واحد 69
- 6 . اجتهاد 71
- 8 . وحدت عمل در احکام 73
- 9. جمع گرایی در عبادات 74
- 10. دشمن مشترک 75
- 11. اخوت ایمانی 76
- ب) راهکارهای وحدت آفرین (بایدها) 77
- 1. جهت دهی به شعائر اسلامی 77
- 2. همدلی در جوامع اسلامی 78
- 3. شناخت متقابل 79
- 5. تسامح در چندگرایی 82
- 7. عفو و مدارا 85
- 9. عبرت از تاریخ 87
- 10. ادب معاشرت 89
- 11. امر به معروف و نهی از منکر 90
- 12. اصلاح و آشتی 91
- اشاره 94
- 1. انحراف عقیده 95
- 3. تحجرگرایی و مطلق انگاری 97
- 4. نژادپرستی 98
- 5. ناآگاهی 99
- 6 . پیمان شکنی 101
- 7. شایعه پراکنی 102
- 9. قهر و جدایی 103
- 8 . نفاق و دورویی 103
- 10. ناسزاگویی 104
- اشاره 106
- ب) آسیبهای بیرونی 106
- 1. تجزیۀ دولتها 107
- 2. مشابه سازی دینی 109
- 4. فرقه تراشی و مکتب سازی 110
- 5 . تقویت اقلیتهای دینی 112
- 6 . تحریک ملیت پرستی 114
- 7. ترویج روشن فکری وارداتی 116
- اشاره 120
- اشاره 120
- الف) آثار وحدت گرایی 120
- 2. حفظ قدرت در برابر دشمن 122
- 3. امنیت و آرامش 123
- 4. خرسندی پیامبر رحمت 124
- 2. ضعف و سستی مسلمانان و طمع دشمن 125
- ب) پیامدهای وحدت گریزی 125
- اشاره 125
- 1. قطع کمکهای متقابل 125
- 4. چیرگی باطل گرایان 127
- 3. جنگ داخلی 127
- 5. گرفتار شدن در چنگ شیطان 128
- 7. گرفتار شدن در عذاب الهی 129
- جمع بندی و چکیده 130
7. زبان عربی
هرچند مسلمانان به لحاظ زبان، نژاد، رنگ، جغرافیا، سنن و آداب فردی و اجتماعی تفاوتهایی فراوان دارند، اما جای خوش بختی است که همه در زبان عربی که زبان قرآن است، وحدت و اشتراک دارند؛ چرا که تمامی مسلمانان آن را به عنوان زبان دین می شناسند و به آن عشق می ورزند و نماز، ادعیه و قرآن را به این زبان می خوانند. این بدان دلیل است که عربی زبان وحی است و خداوند آخرین کتابش را به این زبان فرو فرستاده است. بنابراین، زبان عربی زبانی است که می تواند مسلمانان را به یکدیگر پیوند دهد و نقشی مهم در وحدت و همگرایی میان آنان ایفا کند؛ چرا که از دیرباز گفته اند: توافق و همگرایی بدون زبان مشترک، امری ناکام و بی حاصل است.(1)
رشید رضا در اشاره به نقش وحدت آفرین زبان می گوید: «بدیهی است که وحدت امت جز با وحدت زبان کامل نمی گردد و هیچ زبانی که بتواند مسلمانان را گرد آورد و به یکدیگر ربط دهد، وجود ندارد، مگر زبان دینی که آنان را به لطف حق «برادر» خوانده است. از این رو، زبان عربی تنها به ملت عرب اختصاص ندارد».(2)
8 . وحدت عمل در احکام
همان طور که تمامی مسلمانان در اصول دین، یعنی توحید، نبوت و معاد، اتفاق نظر دارند، در فروعات عملی و زمان انجام دادن آنها نیز رویۀ واحدی دارند. در میان مسلمانان نمی توان فرد و یا مذهبی از میان مذاهب اسلامی
1- نک: ریمون آرون، مراحل اساسی اندیشه در جامعه شناسی، ترجمۀ باقر پرهام، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، چاپ سوم، 1372 ش، ص90.
2- محمد رشید رضا، المنار، بیروت، دار المعرفی، چاپ دوم، بی تا، ج1، ص29.