وحدت و همگرایی در اندیشه اسلامی صفحه 76

تفرقه و پراکندگی، اتحاد دشمن را تهدیدی برای اسلام و مسلمانان معرفی می کند و لذا از خدا می خواهد تا جمع دشمن را بپراکند و اتحادشان را به تفرقه کشاند: «اللّهمّ فإن ردّوا الحقّ فافضض جماعتهم و شتّت کلمتهم»؛ بارخدایا، اگر این قوم پذیرای حق نشوند، جماعتشان را بپراکن و شعارشان را گونه گون ساز.(1)

11. اخوت ایمانی

جامعۀ بشری از پیوندهایی متنوع برخوردار است که در این میان، پیوند برادری و اخوّت ایمانی از استوارترین آنها محسوب می گردد، تا آنجا که قرآن کریم اخوت ایمانی را سرآمد همۀ پیوندها و مایۀ حیات جامعۀ اسلامی دانسته است: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَهٌ » € .(2)

این آیه گویای آن است که مؤمنان، پیش از آنکه در زندگی اجتماعی خود از پیوندهای قومی، قبیله ای، شهروندی و ملّی برخوردار باشند، از رابطه ای ویژه و پیوندی عمیق به نام «اخوّت ایمانی» برخوردارند که بر پایۀ ایمان استوار شده و بر هر پیوند دیگری مقدّم است.

این پیوند که از ایمان سرچشمه می گیرد، در آموزه های اسلامی نمودی ویژه یافته است؛ چرا که این پیوند، مانند دوستی، رفاقت و دیگر تعاملهای اجتماعی نیست که از رابطه ای اعتباری و مجازی برخوردار باشد،(3) بلکه از رابطه ای عمیق و معنوی برخوردار است. دلیل بر این مطلب، سخن امام رضا(علیه السّلام)‰ است که اخوت ایمانی را ثمرۀ نور و رحمت دانسته است: «المؤمن أخو المؤمن لأبیه و أمّه، أبوه النور و أمّه الرحمه»؛ مؤمنان هم از سوی پدر و

1- نهج البلاغه (ترجمۀ و شرح فیض الاسلام)، نامۀ 124، ص383.
2- حجرات (49)، آیۀ 10.
3- سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج18، ص316.