وحدت و همگرایی در اندیشه اسلامی صفحه 89

ورزند و گوهر وحدت را از دست دهند، همان وضعیت شومی که گذشتگان را به تباهی کشید و دل امام علی(علیه السّلام)‰ را به درد آورد، زندگی آنان را نیز تهدید خواهد کرد.

10. ادب معاشرت

دوستی و محبّت از مؤلفه های وحدت و همگرایی در جامعۀ ایمانی است. بدیهی است هر چیزی که به تعمیق محبّت و تحکیم پیوند برادری کمک کند، در حقیقت، به استواری وحدت و همگرایی در جامعۀ خودی کمک کرده است. رعایت ادب معاشرت از جملۀ عواملی است که به تحکیم محبّت می انجامد و ادامۀ ارتباط با دیگران را ممکن می سازد؛ چنان که فرموده اند: «بحسن العشری تدوم الوصلی».(1)

امام علی(علیه السّلام)‰ در سخنی کوتاه، رضایتمندی انسان از دیگران و جامعه را عاملی مؤثر در همدلی و همگرایی معرفی کرده است: «إنّما یجمع الناسَ الرضا».(2) ناگفته روشن است که رعایت ادب معاشرت رضایتمندی مردم را از یکدیگر فراهم می آورد.

اسلام برای تحکیم وحدت در جامعه، به هر کاری که همگرایی اجتماعی را استوار سازد و مودّت دو سویه را افزایش دهد، سفارش کرده است. خوش رویی،(3) خوش گمانی،(4) حرمت گذاری،(5) دگردوستی،(6) حفظ

1- تمیمی آمدی، غرر الحکم و درر الکلم، ج3، ص220.
2- نهج البلاغه (ترجمۀ و شرح فیض الاسلام)، خطبۀ 192، ص650 .
3- نک: محمد بن یعقوب کلینی، الاصول من الکافی، بیروت، دار التعارف، چاپ سوم، 1401 ق، ج2، ص103؛ محمد بن حسن حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ج8 ، ص434.
4- نک: علی بن محمد لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، قم، دار الحدیث، چاپ اول، 1376 ش، ص435.
5- نک: محمد بن حسن حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ج8 ، ص406.
6- نک: قطب الدین راوندی، کتاب النوادر، ص111.