دو مکتب در اسلام جلد اول صفحه 69

اگر عمر در میان اصحاب کسی را می یافت که از عهده اداره جنگ بر آید، از انتخابش به فرماندهی سپاه فروگذاری نمی کرد. اما اگر به چنین کسی در میان اصحاب دست نمی یافت ، یکی از تابعین خوشنام را

با همان ویژگیها برمی گزید. ولی کسانی که در جنگهای ارتداد با مسلمانان شرکت کرده بودند، چنین امیدی را نداشتند. (135)

نقد روش شناخت صحابی در مذهب خلفا

مصدر دو روایت یاد شده ، سیف بن عمر تمیمی است که به دروغسازی و زندقه متهم است . (136) سیف ، این قاعده را از قول ابو عثمان و او هم از قول خالد و عباده آورده است . سیف بن عمر وی را در روایاتش به نام یزید بن اسید الغسانی می خواند که این نام ، از نامهای راویان مخلوق اوست و وجود خارجی نداشته است . (137)

اما حال راویانی که چنان روایت را آورده اند، هر چه باشد، چندان مهم نیست ؛ زیرا این روایت در اصل با حقایق و رویدادهای مسلم تاریخی تناقض دارد که در ذیل به آنان اشاره می شود.

ابوالفرج اصفهانی در کتاب اغانی می نویسد:

امرؤ القیس به دست عمر اسلام آورد و خلیفه نیز او را در همان مجلس ، و پیش از آنکه حتی رکعتی نماز گزارده باشد، ولایت و حکومت داد. (138)

اصفهانی تفصیل این داستان را از زبان عوف بن خارجه مری چنین آورده است :

روزی در زمان خلافت عمر بن خطاب نزد او نشسته بودم ، در آن حال مردی از در آمد که موی اندکی در دو طرف سرش به چشم می خورد. آن مرد پاهای کجی داشت ؛ به طوری که انگشتهای هر دو پای او روبروی هم ، و پاشنه هایش تقریبا در امتداد شانه هایش قرار داشت . او در حالی که مردم نشسته در مجلس را پس و پیش می کرد و از روی سر آنها قدم برمی

داشت ، خود را به جلو کشید تا اینکه روبروی عمر قرار گرفت و او را به رسم خلافت درود گفت . عمر از او پرسید: کیستی ؟ آن مرد جواب داد: من مردی مسیحی هستم و نامم امرؤ القیس بن عدی کلبی است . عمر او را شناخت . پس پرسید: بسیار خوب ، چه می خواهی ؟ امرؤ القیس پاسخ داد که می خواهم مسلمان شوم . عمر اسلام را بر او عرضه کرد و او هم پذیرفت . سپس عمر فرمان داد تا نیزه ای برایش حاضر کردند. پس پرچمی بر آن بست و به دستش داد و او را بر مسلمانان قضاعه (139) شام حکومت داد.