دو مکتب در اسلام جلد دوم صفحه 33

در سال یکصد و چهل و سه هجری ، زمانی که منصور دوانیقی حج بجای آورد، مالک را به تالیف کتاب الموطاء تشویق کرد. او و دیگر فرماندارانش دانشمندان را به تالیف و تصنیف تشویق و ترغیب نمودند که در نتیجه ، ابن جریج ، ابن عروبه ، ابن عیینه و

دیگران دست به تالیف و تدوین زدند، و دیگر دانشمندان و فقها و یاران و شاگردان ایشان کتابهای مختلفی را تالیف و تصنیف نمودند (132).

مولف گوید: آنچه را ما در اینجا آورده ایم ، با آنچه که روایت کرده اند و از وجود پاره ای از مدونات حدیثی پیش از این تاریخ سخن گفته اند، تناقضی ندارد. از قبیل اینکه گفته اند: عبدالله بن عمرو عاص را کتابی ویژه به نام صحیفه صادقه و یا زهری تابعی را کتابی جداگانه در حدیث بوده است . زیرا امثال این قبیل کتابها، تنها نامشان به علمای عصر و تدوین حدیث رسیده نه اصل آنها.

در زمان منصور عباسی ، علمای حدیث در مکتب خلفا در تدوین آنچه از سنت پیامبر خدا (ص ) در حافظه خود داشتند از یکدیگر پیشی گرفتند و همزمان ، آنچه را که در نزد ایشان به عنوان تایید اجتهادهای خلفا در مقابل سنت پیغمبر (ص ) روایت شده بود، تدوین کردند! که با خواست خدا در مباحث آینده به بررسی آنها خواهیم پرداخت .

و نیز به همراه همان احادیث و سنن ، اسرائیلیاتی را به عنوان حدیث نوشتند که درباره آنها در مجلدات یازدهم و دوازدهم سلسله مباحث خود زیر نام نقش ائمه در احیاء دین به بحث و بررسی پرداخته ایم . و نیز در این دوره تالیف و تصنیف بود که انواعی از کتمان سنت پیامبر (ص ) را به کار بردند که ما ده مورد از آنها را در بحث وصیت در جلد اول همین کتاب ، به بحث و بررسی گذاشته ایم و با خواست خدا، بزودی در مبحث

ارزیابی مجموعه های حدیثی در پایان جلد سوم همین کتاب خواهد آمد.

البته احادیث متناقضی را هم یافته ایم که پس از فعالیت حدیث سازی در زمان خلافت معاویه و به خاطر تایید سیاست خلفا ساخته شده ، مانند آنچه در زیر می آید:

چگونگی پیدایش احادیث متناقض

گمان می رود از احادیثی که در زمان خلافت معاویه روایت شده و در ردیف احادیث پیامبر خدا (ص ) به ثبت رسیده و از سنت پیامبر به حساب آمده ، احادیث زیر باشند:

در صحیح مسلم و سنن دارمی و مسند احمد بن حنبل آمده است که پیامبر خدا (ص ) فرموده است :