دو مکتب در اسلام جلد دوم صفحه 76

غنم به چیز به دست آمده و فرا چنگ آمده گفته می شده ، سپس به هر چیزی که از دشمن و غیر دشمن به دست آمده باشد اطلاق شده است . و در قرآن آمده که : و اعلموا انما غنیمتم من شی ء و یا: فکلوا مما غنمتم حلالا طیبا. مغنم ، آن چیزی را گویند که به دست می آید

سود و بهره و جمع آن مغانم است . خداوند می فرماید: فعند الله مغانم کثیره (310). یعنی نزد خدا بهره های بسیار است .

در لسان العرب ابن منظور، تهذیب اللغه ازهری ، نهایه اللغه ابن اثیر و معجم الفاظ القرآن آمده است که غنم به معنای دست یافتن به سود و غنیمت است ، سپس به هر چه که از دشمن و غیر آن به دست آید گفته شده است .

و نیز غنم ، چیزی را گویند که بدون زحمت و رنج بدست آمده باشد.

همچنین در نهایه اللغه ابن اثیر، ضمن شرح حدیث : الرهن لمن رهنه ، له غنمه و علیه غرمه ، یعنی مال گروی از آن گرو گذار است ، بهره اش از آن اوست ، و زیانش نیز بر اوست ، غنمه ، به معنای زیادی و رشد و سود آن است . و در صحاح جوهری آمده است که مغنم و غنیمه یک معنی دارند (311).

و همین واژه در حدیث به معنای دستآورد و سود آمده است . و در سنن ابن ماجه در باب ما یقال عند اخراج الزکاه از رسول خدا(ص ) آمده است که آن حضرت به عنوان دعا فرمود: اللهم اجعلنا مغنما و لا تجعلها مغرما. یعنی بار خدایا! آن را مایه سود قرار ده ، نه مایه زیان . و در مسند احمد از پیامبر خدا(ص ) آمده است که فرمود: غنیمه مجالس الذکر، الجنه (312). یعنی سود مجالس ذکر، بهشت است . و در تعریف و توصیف ماه مبارک رمضان آمده است که : هو غنم للمؤ من (313)

و در قرآن آمده است

: فعند الله مغانم کثیره (نساء / 94).

فشرده آنچه گذشت

توضیح