- پیشگفتار 1
- اشاره 6
- اشاره 8
- رعایت حق و پیمان 11
- کرامت و گذشت 11
- وفای به عهد 11
- انس با دانش 12
- شجاعت 13
- ارزش انسان 13
- بزرگی ارزش انسان 13
- آرزوهای بلند 14
- تفاخر 14
- نردبان ترقی و سقوط 14
- شرافت 14
- مقایسه صاحبان همّت 15
- چگونه به اوج همّت برسیم ؟ 15
- دعا برای بدست آوردن همّت والا 15
- دوری از دون همّتی 16
- توکّل بر خدا 16
- خداوند 16
- همّت به سوی خدا خواهی 17
- بردباری و وقار 19
- عزّت و سربلندی 19
- طمع نداشتن 19
- اندوه 20
- شجاعت 20
- همّت مؤمن کار و تلاش 20
- رو آوری به جوانمردان 21
- کم شدن اهتمام دنیائی 22
- اشاره 23
- تنگ حالی 24
- رنج روحی 25
- اندوه 25
- همّت نردبان عظمت 26
- همت والا مقصد عالی 26
- انجام وظیفه، روزی با خدا 28
- اشاره 30
- الف: نشانۀ همّت های ناپسند و زیان بار 31
- همّت برای شکم 31
- پرخوری گوش همّت را کر می کند 31
- همّت برای خوراک 31
- حسرت بر داشته های دیگران 32
- امور احمقانه 32
- همّت منافق 32
- از بین رفتن فضیلت ها 33
- امور بی ارتباط با انسان 33
- نداشتن مردانگی 33
- ب: آثار و پیامدهای همّت باطل و پست 34
- دوری از خدا 34
- همّ و غم دنیایی 34
- فقر و نیازمندی 35
- گناه 35
- خُسران 35
- ادا نکردن فرائض 36
- طولانی شدن اندوه های قیامت 36
- عدم دستیابی به پیروزی 37
- خروج از دایرۀ مسلمان 37
- همّت برای امور بی فایده 38
- اظهار تنگ دستی 38
- نفرت پیامبر صلی الله علیه و آله 39
- خدا 40
- الف: همّتهای مطلوب چیست ؟ 40
- اشاره 40
- اطاعت خدا 41
- اصلاح نفس 42
- دور اندیش 43
- نماز، روزه و عبادت 43
- نجات از بلا و عذاب 44
- پس از مرگ 44
- اموری که در آخرت همراه انسان است 45
- دنیا و آخرت 46
- اصلاح آخرت 46
- همّت در امر لازم 47
- همّت برای مایحتاج 47
- اندوه برای رفع حاجت برادر مؤمن 48
- اهتمام به امور مسلمین 48
- ب: نتایج پایبندی به همّت های ارزشمند 49
- رسیدن به اوج خوبی 49
- نجات از آتش 49
- عزّت و بی نیازی 50
- کفایت امور دنیا و آخرت 50
- دریافت کامل روزی دنیا 51
- بهره مندی از عنایت خاص خدا 52
- فرمانبری از خدا 53
- اصلاح عیوب 53
- اشاره 58
- شناخت خدا 59
- امور جاویدان 59
- اثبات خدا 60
- حکمت اختلاف همّت ها 60
- خواسته های مردم در دنیا 62
- قناعت در مصرف 64
- پرهیز از اجیر شدن (خود اشتغالی) 64
- همّت کم و پائین 64
- اشاره 66
- ب - موجب وسعت رزق 68
- الف - موجب تقویت و آرامش دل 68
- اشاره 70
- دوست خدا 70
- تجارت برکت خدا 71
- آمرزش از گناه 71
- فزونی عقل 72
- کمک از جانب خدا 72
- روحیه خود باوری 73
- بی نیازی از مردم 73
- ثواب جهاد در راه خدا 74
- صورتی چون ماه 74
- برترین عبادت 75
- اشاره 76
- کار کردن امام کاظم علیه السلام در شدّت گرما 77
- کرامت کارگر: 81
- بیمه کارگران 83
- توجه حکومت به کارگران 84
- پاداش کارگر برتر از مجاهد در راه خدا 84
- در مشقّت ها و سختی ها هم از کار دست مکش 88
- راه چاره را نباید بسته دید 89
- کار وسیله، روزی با خدا 90
- کارگر محبوب خدا 92
- میانه روی در کار 92
- اشاره 94
- از دست رفتن سرمایه 94
- الف: پیامدهای منفی نداشتن شغل 94
- بیکار دین فروشی می کند 95
- بیزاری خداوند 96
- مستجاب نشدن دعا 96
- ناراحتی امام علیه السلام 97
- نابودی خرد 98
- ب: آثار مخرّب رها نمودن حرفه 98
- کاهش خرد 98
- زائل شدن دو سوم عقل 100
- ترک تجارت کار شیطان است 101
- دشمنی و جنگ با خود 102
- بی اعتباری 102
- اشاره 106
- انگیزه ای کار 107
- دین فروشی نکنید 108
- اخلاص در کار 108
- کاسب راستگو 108
- کار کردن با وضو 109
- صبح زود به دنبال کار رفتن 110
- مداومت در کار 111
- کار، تا سر حدّ توانایی 111
- در هر کاری معیار و الگو لازم است 112
- مداومت با آگاهی 112
- کارگزار باید متخصصّ و تعهّد عمل داشته باشد 112
- کار را به کاردان بسپارید 113
- اتقان در کار 113
- ترک وطن در طلب رزق 114
- کار در شهر خود 114
- کارهای ناچیز را به دیگران بسپارید 115
- کار کردن در سایه 115
- بیرون رفتن از خانه 116
- کار اطاعت خداست 117
- اشاره 117
- بکارگیری سرمایه را خدا دوست دارد 119
- کار آبرومندی است 120
- اشاره 123
- بافندگی 127
- اشاره 129
- کشاورزی 131
- احیاء زمین 133
- باغبانی و کشاورزی 134
- حفظ گیاهان 134
- کشاورزان گنج های مردم 136
- کشاورزی، خیاطی 136
- کشاورزی و دامداری 138
- تولید نخل 140
- کاشتن درخت صدقه 141
- کاشت درخت صدقه جاریه 142
- درخت را قطع نکنیم 143
- تدریس قرآن و معارف 144
- آسیابانی 144
- به کاری که یک بار از آن بهره برده ای بپرداز 145
- یافتن شغل پر درآمد 146
- صرّافی 146
- برده فروشی 148
- خیاطی رسول خدا صلی الله علیه و آله 149
- ریسندگی برای زنها 149
- خیاطی و ریسندگی 149
- حکمت کار کردن 150
- تجارت 153
- اصول صنعت گری 156
- بهره مندی از خوبی ها 157
- مردانگی 157
- ایمان 158
- کسب حلال همراه رحمت الهی 158
- باز داشتن از ستم 159
- اشاره 162
- پرهیز از تنبلی و بی حوصلگی 163
- الف: مذمّت سُستی کردن 163
- دشمن کار 163
- کاهلی نکنید 163
- فقر، فرزند کاهلی و ناتوانی 164
- تنبلی فرزند... 164
- از تنبل یاری مخواه 164
- بی بهره گی از دنیا و آخرت 165
- ب: نتایج سُستی ورزیدن در امور زندگی 165
- ادا ننمودن حقوق دیگران 166
- تباهی آخرت 166
- آفت موفقیّت 166
- ناکامی در آرزو 167
- زیان به آخرت 168
- نشانه های تنبل 169
- مستجاب نشدن دعا 169
- زوال دین و دنیا 171
- غضب خداوند 171
- قطع روزی از آسمان 172
- چرا راه تأمین رزق معلوم نیست ؟ 172
- تن دادن به کار 172
- به آنچه امید نداری امیدوارتر باش 173
- هیچ گاه درب روزی بسته نیست 174
- اهمّیت نان در زندگی 174
- تأمین رزق مایه آرامش 174
- روزی را از دست نده 175
- حسنه چیست ؟ 175
- دنیا و آخرت را داشته باش 176
- دنیا یاور آخرت 176
- توانگری یاور تقوا 177
- برادر خود را در جریان بگذارید 177
48 -امام علی علیه السلام: لا هِمَّهَ لِمَهِینٍ(1).
انسان حقیر، همّت ندارد.
ب: آثار و پیامدهای همّت باطل و پست
دوری از خدا
49 -امیر مؤمنان علیه السلام: أَبعَدُ ما یَکُونُ العَبدُ مِنَ اللّٰهِ إذا کانَتْ هِمَّتُهُ بَطنَهُ وَفَرْجَهُ(2).
دورترین حالت بنده از خدا آن گاه است که اهتمامش شکم و شرمگاهش باشد.
همّ و غم دنیایی
50 -امام علی علیه السلام: مَن کانَتِ الدُّنیا هِمَّتَهُ اشْتَدَّتْ حَسرَتُهُ عِندَ فِراقِها(3).
1- (1)) .
2- (2)) - تحف العقول، ص 120..
3- (3)) - میزان الحکمه، ج 14، ص 6686. باید توجه داشت که مراد امام علی علیه السلام از زیان و حسرت برای چنین شخصی، در صورتی است که انسان همۀ تلاش و همّت خود را برای دنیا گذارده و از آخرت خویش غافل باشد. لذا در صورتی که انسان دنیا را مقدمۀ آخرت خود قرار دهد (یعنی جنبۀ معنوی و الهی را هر چند در امور کوچک و ناچیز دنیا، رعایت نماید)، در این صورت دیگر فرقی میان همّ و غم دنیایی با همّت و تلاش برای آخرت وجود ندارد.به عنوان مثال شخصی که با نیت قربه الی اللّٰه به مردم خدمت نماید، جاده بسازد، بیمارستان بنا نماید، مسجدی را تأمین نماید و...، او در حقیقت برای آخرت خویش تلاش نموده است..