دو مکتب در اسلام جلد سوم صفحه 332

پذیرش از رسول خدا (ص ) اختیار با شماست .

اما آنچه را در این حالات مختلف نیافتی ، آن را به ما برگردانید که ما در اظهار نظر درباره آنها سزاوارتریم ، و نظر خودتان را در چنان مواردی به کار نبرید، بلکه خوددار بوده منتظر و مترصد و پی جوی آن باشید تا بیان و تفسیر ما در آن موارد به شما برسد. (436)

معیارهای دانشمندان برای شناخت حدیث

ائمه اهل بیت (ع ) اینگونه برای شناخت حدیث درست از نادرست ، قواعدی را پایه نهادند، و فقهای مکتب ایشان همانها را میزان معرفت و شناخت حدیث قرار دادند، و برخی از دانشمندان ایشان ، مانند شیخ محمد بن حسن حر عاملی در کتاب وسائل الشیعه ، در فایده نهم و دهم خاتمه وسائل ، و شیخ حسین نوری در فایده چهارم مستدرک ، آنها را گردآوری کرده ، نظم و ترتیبی ویژه به آنها داده اند. (437)

در اواخر قرن هفتم هجری ، قاعده تازه ای برای شناخت حدیث توسط (438) ابن طاووس ، احمد بن موسی حلی ، درگذشته به سال 673 هجری ، (439) و علامه حلی گردید، به طوری که حدیث از زمان ایشان ، از لحاظ راوی به چهار دسته و به شرح زیر دسته بندی شد:

الف . صحیح : حدیثی است که سندش از طریق راوی شیعه عادل امامی مذهب در تمامی طبقات به معصوم برسد.

ب . حسن : حدیثی است که سند آن از راوی شیعه امامی مذهب و مورد تعریف و ستایش ، اما بدون اینکه در عدالت او اظهارنظر صریحی شده باشد، با تحقق این مطلب در تمامی طبقات ، به

شخص معصوم (ع ) برسد.

ج . موثق ، یا قوی : حدیثی است که در سلسله راویان آن ، کسی باشد که محدثین مکتب اهل بیت ، او را با وجود فساد عقیده اش در پیروی یکی از فرق اسلامی مخالف امامیه اثناعشری توثیق کرده باشند اگر چه جزء شیعه هم به حساب آید!

د. ضعیف : و آن حدیثی است که یکی از شروط سه گانه فوق در آن نباشد و در سلسله روات آن ، راوی متهم به فسق و مانند آن ، یا ناشناخته و یا بدتر، چون حدیث ساز و امثال آن وجود داشته باشد. (440)