ترجمه المراجعات : گفت و شنودهای مذهبی حق جو و حق شناس صفحه 293

2- علّت عدول پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم از آنچه آنها را امر کرده بود.

لَکُم کِتاباً لا تَضِلّوا بَعدَهُ» (بیائید! تا برایتان نوشته ای بنویسم که پس از آن هرگز گمراه نشوید.) «عمر» گفت: «درد بر او غلبه کرده، قرآن نزد شما است، کتاب خدا ما را کفایت می کند.» بین افراد اختلاف افتاد، به نزاع و مخاصمه کشید، بعضی می گفتند: نزدیک شوید! تا پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم نوشته ای برایتان بنویسد که پس از آن گمراه نگردید، و بعضی گفته «عمر» را تکرار می کردند. پس آنگاه که «سر و صدا» و «اختلاف» نزد پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم بالا گرفت به آنها فرمود: «برخیزید!».

«ابن عباس» همواره این سخن را می گفت که: «مصیبت»، «تمام مصیبت» آن وقتی بود که با

اختلاف و سر و صدایشان بین پیامبر و بین آنچه می خواست برای آنها بنویسد حائل شدند.

این حدیث، از احادیثی است که در «صحّت» و «صُدور» آن، هیچ جای سخن و تردید نیست. «بخاری» آن را در چند جای صحیح خود نقل نموده و «مسلم» در صحیح خود آن را آورده است. «احمد» در «مُسند» از «ابن عباس» و همچنین سائر نویسندگان «سنن و اخبار» آن را نقل نموده اند،(1) امّا در نقل آن- چون نقل به معنی کرده اند- تصرّف نموده اند، زیرا لفظ اصلی که از «عمر» صادر شده، این بوده:

*****

1- رجوع کنید به صحیح (بخاری) کتاب المرضی باب قول المریض «قوموا عنی» ج7 ص156 ط محمدعلی صبیح و ط مطابع الشعب، صحیح (مسلم) در آخر کتاب الوصیه ج11 ص95 ط مصر با شرح نووی، مسند (احمد بن حنبل) ج4 ص356 ح2992 (با سند صحیح) ط دارالمعارف مصر.