بحث‌هایی از فقه تطبیقی صفحه 8

در اینکه چگونه خوابی ناقض وضو است، هم در میان شیعه و سنی و هم در میان خود فقهای چهارگانه اهل تسنن اختلاف نظر وجود دارد که ذیلًا به توضیح مواردی از آن می‌پردازیم:

آراء و نظریات فقهای شیعه‌

فقهای شیعه گفته‌اند: خوابی وضو را باطل می‌کند که بر دل مستولی و چیره شود، تا آنجا که شعور و احساس را از کار بیاندازد. و به تعبیر دیگر: خواب واقعی ناقض وضو است و نشانه و علامت آن این است که بر گوش و چشم مستولی و چیره می‌شود. (1) البته تعبیراتی از قبیل مستولی بر «دل»، «چشم» و «گوش»، برگرفته از روایاتی است که از امامان معصوم- علیهم السلام- رسیده است. (2) لذا این گونه تعبیرها هم در کتابهای فقهی نخستین شیعه و هم در منابع فقهی معاصر آمده است و غالباً فقهای شیعه دو تعبیری که در روایات آمده است به کار برده‌اند: یکی «خواب غالب بر عقل» (3) و دیگری «خواب غالب بر چشم و

1- التنقیح تقریرات فقه آیةاللَّه خوئی- ره-، ص 480.
2- شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت لأحیاء التراث، ج 1، باب 3 نواقض الوضوء، ح 2، 7.
3- شیخ مفید، مقنعه ضمن جوامع الفقهیه، ص 3؛ سلّار، المراسم ضمن جوامع‌الفقهیة، ص 567؛ سید مرتضی، ناصریات، ص 222؛ آیةاللَّه خوئی- ره-، منهاج الصالحین، قم، ط 28، مدینة العلم، ج 1، ص 42.