پاسخ‌های ما به پرسشهای اهل سنت، پاسخ به چند پرسش فقهی و اعتقادی صفحه 226

یا صورت از قبله برگرداندن- انجام دهند و در رکعت دوم مجدّداً تکبیرة الاحرام بگویند و نماز را از اول شروع کنند که بی‌اشکال است.

تقیه و معنای آن‌

پرسش: یکی از اهل سنت می‌پرسید: ما شنیده و در کتابها خوانده‌ایم که شیعیان عقیده به تقیّه دارند و اهل تقیه هستند و آن‌را از عیوب شیعه شمرده‌اند، آیا ممکن است توضیح دهید؟

گفتم: تقیه به معنای این است که انسان کاری بکند که جان و آبرویش از شرّ و شرارت دشمن محفوظ بماند و در حقیقت تقیه‌سپر است در مورد ترس‌از دشمن (1) وتقیه امری است فطری

1- تقیه به‌معنای این است که شخص با گفتار و کردار خود، دشمن و مخالف‌خود را باشتباه بیندازد بطوری که او خیال کندآن شخص با او موافق و هم عقیده است، و آنطور که فکر می‌کرده نیست و در نتیجه دست از عداوت و اذیت او بر دارد. و مورد اصلی آن جایی است که شخص ترس و وحشت داشته باشد یعنی، جایی است که انسان ترس جان یا آبروی خود یا مسلمان دیگری را داشته باشد، یا ترس توهین به مذهب یا توهین به‌مقدسات دین یا هتک ائمه علیهم السلام را داشته باشد، در چنین‌مواردی تقیه واجب است، یعنی انسان باید با گفتار و عمل خود، دشمن را به اشتباه بیندازد تا از شر او در امان بماند. بلی گاهی تقیه مداراتی مطرح شده که عمدتاً جنبه اخلاقی دارد و رعایت آن‌واجب نمی‌باشد خصوصاً در مواردی که انسان را متهم به نفاق وبه عنوان منافق معرفی می‌کنند.

ضمناً فرق تقیه و نفاق این است که تقیه اوّلًا و بالذات در مورد خوف از دشمن و شرّ و شرارت است ولی در معنای نفاق و در مورد آن خوف وجود ندارد، دشمن و شرّ وشرارت مطرح نیست بلکه شخص منافق می‌خواهد طرف را فریب‌دهد و برای اغراض خاصی که دارد خود را بر خلاف آنگونه که در واقع و در باطن هست، نزد طرف جلوه و نشان دهد.

توریه این است که شخص لفظ و عبارتی بگوید که معنای آن ظاهر است و طرف همان معنای ظاهری آن را می‌فهمد ولی آن شخص معنای ظاهری آن را اراده نمی‌کند، بلکه معنای خلاف‌ظاهر را اراده می‌کند ولی طرف متوجه نمی‌شود مانند سؤال‌ازاینکه خلفای راشدین چند نفرند؟ و پاسخ اینکه اربع، اربع، اربع،

که شنونده گمان می‌کند اربع دوم و سوم تأکید است ولی گوینده اراده تأسیس کرده است.