آنگاه هدایت شدم صفحه 102

شرک مردم به خدا وحشت و خوفی داشته باشند به آن اندازه که یک مسئله سیاسی است و مبنایش بر مخالفت مسلمین و کشتار آنان استوار گشته است، تا اینکه حکومتشان باقی باشد و سلطه‌شان بر مسلمانان ادامه پیدا کند و تاریخ بزرگترین گواه است که چه بر سر امّت محمد آوردند.

از روش‌های صوفیان از او پرسیدم، به اختصار جواب داد: برخی از مسائلشان مثبت است و برخی منفی.

تربیت نفس و وادار ساختن آن به ساده زیستن و زهد در ملذات دنیا و به جهان ارواح پاک بالا رفتن از مزایای آنها است و مثلا عزلت و کناره‌گیری از واقعیتهای زندگی و محدود نمودن ذکر خدا در برخی اعداد لفظی و غیر آنها از سلبیات روشهای صوفیه است. و اسلام -همان گونه که می‌دانید-مسائل مثبت و درست را تصدیق می‌کند و بر آنها صحّه می‌گذارد همچنان که، نادرست‌ها را کنار می‌گذارد و حق است اگر اعتراف کنیم که تمام تعالیم و مبادی اسلام، مثبت و ایجابی است.

شک و سرگردانی

پاسخهای سید محمد باقر صدر، روشن و قانع‌کننده بود ولی چطور می‌توانست در شخصی مثل من نفوذ کند و در ژرفای وجودم، تأثیر بگذارد، درحالی‌که بیست و پنج سال از عمرم را در مقدّس شمردن اصحاب گذرانده بودم، بویژه نسبت به خلفای راشدین که رسول خدا به ما دستور داده است، به سنّت آنان، تمسّک جوئیم و از آنها پیروی نمائیم و پیشاپیش آنان سرور ما ابو بکر صدیق و عمر فاروق قرار دارند، و از روزی که من وارد عراق شده‌ام هرگز نامی از آنها نشنیده‌ام، حال آنکه نامهائی به گوشم می‌خورد که از نظر من کاملا بیگانه‌اند مثلا نام دوازده