- تشکر و سپاس 1
- تقدیم 1
- اشاره 6
- اشاره 7
- واژه شناسی 10
- الف - عصمت در لغت 10
- ب - عصمت در اصطلاح 14
- اصطلاح کلامی 14
- اشاره 21
- جمع بندی کلی 21
- 1. مخلَص 22
- 2. تنزیه 24
- 3. توفیق 25
- 2. ذنب 27
- 1. عِصیان 27
- 3.قبیح 28
- 4. خطا 28
- برخی از آثار اهل سنّت درباره عصمت (از قرن اول تا سیزدهم) 34
- اشاره 41
- اشاره 42
- عصمت در یهودیت 43
- عصمت در مسیحیت 46
- عصمت در دین اسلام 47
- عصمت در آیات و روایات 48
- صلح حدیبیه 52
- عصمت در بین مسلمانان صدر اسلام 52
- نکته ها 53
- ذوالشهادتین 54
- خطبه خلیفه اول 56
- نکته ها 57
- آیا شیعه مبتکر اندیشه عصمت است؟ 57
- حقیقت عصمت 59
- فرق عصمت با عدالت 65
- اشاره 66
- منشأ عصمت 66
- نقد و بررسی 67
- الف - نیافریدن گناه 67
- اشاره 67
- ب - آفرینش طاعت 69
- نقد و بررسی 69
- اشاره 69
- ج - علم معصوم به عواقب گناه 70
- اشاره 70
- نقد و بررسی 72
- اشاره 75
- د - شناخت جمال و عظمت خدا 75
- نقد و بررسی 76
- اشاره 77
- ﻫ - تقویت قوه عاقله 77
- و - اراده و انتخاب 77
- اشاره 77
- نقد و بررسی 77
- نقد و بررسی 78
- ز - تسدید روح القدس 78
- ح - نظریه مختار 88
- عصمت موهوبی است یا اکتسابی؟ 90
- امکان عصمت 95
- عصمت و اختیار 102
- اشاره 110
- اشاره 110
- الف - عصمت از منظر معصومان (اقسام معصوم) 110
- 1. فرشتگان 110
- الف - قول به نداشتن عصمت 111
- اشاره 111
- ب - قول به توقف 112
- ج - قول به تفصیل 112
- د - قول به عصمت مطلق 113
- عصمت در سنت 115
- شبهه نخست 117
- شبهه مخالفان 117
- شبهه دوّم 119
- 1. دلیل لطف 130
- ادله عصمت انبیا 130
- اشاره 130
- اشاره 130
- 3. امر به اطاعت مطلق از انبیا 132
- 6. لزوم تسلسل 138
- 8. تزکیه و تربیت مردم 141
- 9. ریاست نبی بر امت 142
- اشاره 143
- 3. امامان 143
- اشاره 148
- ادله موافقین 148
- لغات آیه: 153
- 2. آیات قرآن 153
- اشاره 153
- تقریب دلالت آیه بر عصمت امام: 156
- اشاره 158
- 1. مؤمنان: 160
- صادقین چه کسانی هستند؟ 160
- 2. معصومین: 161
- اشاره 163
- استدلال فخر رازی بر آیه صادقین: 166
- اشاره 167
- دلایل فخر رازی: 167
- پاسخ: 168
- اشاره 169
- 1. علمای اهل کتاب 171
- 3. خداوند متعال 173
- 4. حضرت امام علی بن ابی طالب علیه السّلام 174
- شأن نزول: 177
- اشاره 177
- دلالت آیه بر عصمت امامان علیهم السّلام 179
- اشاره 180
- اولی الامر چه کسانی هستند؟ 181
- اشاره 181
- اشاره 182
- جواب نقضی: 183
- اشاره 183
- جواب حَلّی: 183
- اشاره 185
- دلایل: 185
- پاسخ: 187
- اشاره 191
- مقدمه: 192
- معنی رجس: 194
- مراد از اهل بیت: 196
- راویان: 200
- دلالت آیه تطهیر بر عصمت سایر أئمه علیهم السّلام 204
- جواب: 209
- چند اشکال: 209
- اشاره 209
- دلالت آیه بر عصمت امام از سهو و اشتباه: 211
- چند نکته: 216
- اشاره 216
- عصمت در آیه مبارکه 218
- 3. روایات نبوی صلی الله علیه وآله 221
- اشاره 233
- 4. حضرت زهراعلیهاالسّلام 233
- ادلّه عصمت حضرت زهرا علیهاالسّلام 234
- 5. انسان های دیگر 239
- اشاره 239
- الف - تفاوت عصمت معصومان و انسان های دیگر 241
- 1. عصمت در دریافت و ابلاغ وحی 250
- اشاره 250
- اشاره 251
- ادله نقلی 254
- اشاره 254
- تردید در تلقی وحی 259
- اشاره 261
- اشاره 262
- 1. دیدگاه معتزله 262
- الف - عصمت از گناه 262
- 2. دیدگاه اشاعره 264
- 3. دیدگاه امامیه 266
- اشاره 267
- ب - عصمت از سهو 267
- ادله عقلی 271
- 3. عصمت در اعتقادات 276
- اشاره 297
- پاسخ شبهه یکم: 298
- ادله عصمت حضرت زهراعلیهاالسّلام 306
- دلایل شیعه بر عصمت انبیا و ائمه علیهم السّلام 307
- دلایل عقلی و نقلی عصمت انبیا در دریافت و ابلاغ وحی 308
- اشاره 314
- اشاره 315
- نکته1: 315
- نکته 2: 316
- نکته 3: 316
- الف - در دریافت و ابلاغ وحی 321
- آیاتی که در عصمت پیامبران نیاز به توضیح دارد 321
- 1. آیه 41 آل عمران 321
- اشاره 326
- نقد و بررسی 331
- اشاره 338
- نقد و بررسی 339
- اشاره 341
- نقد و بررسی 342
- 5. آیه 68 انعام 344
- اشاره 344
- نقد و بررسی 345
- 7. آیه 49 مائده 347
- 1. آیات 115 و 121 طه 349
- ب - در مقام عمل از گناه و اشتباه 349
- اشاره 349
- نقد و بررسی 350
- اشاره 357
- اشاره 361
- پاسخ: 361
- اشاره 362
- پاسخ: 362
- 4. آیات 88 و 89 صافات 362
- 5. آیه 82 شعراء 364
- 6. آیه 76 انعام 365
- 9. آیه 70 یوسف 371
- اشاره 371
- 10. آیات 21-24 ص 375
- اشاره 375
- لغات آیه: 385
- اشاره 385
- 11. آیات 34 و 35 ص 385
- چند پرسش: 386
- بیان شبهه: 386
- اشاره 392
- 12. آیه41 ص 392
- سؤال: 393
- 13. آیه 87 انبیاء 399
- سرگذشت کوتاهی از حضرت یونس علیه السّلام 399
- اشاره 399
- بیان شبهه: 400
- 14. آیات 1و2 سوره فتح 408
- اشاره 408
- نکته ها 410
- 15. آیه 43 توبه 411
- اشاره 415
- طرح شبهه: 415
- 17. آیات5 10 و 106 نساء 415
- پاسخ: 416
- 19. آ یه 120 و 145 بقره 422
- 20. آیات 23 و 24 کهف 423
- 1. آیه 143 اعراف 424
- ج - در اعتقادات 424
- 2. آیه 87 انبیاء 428
- 3. آیه 7 الضحی 431
- اشاره 431
- الف - نبود هدایت 434
- ج - گمنام 435
- ﻫ- - متحیر 437
- 4. آیه 52 شوری 438
- 5. آیه 5 مدثر 442
- اشاره 442
- روایات سهو النبی صلی الله علیه وآله 445
- اشاره 447
- آراء علما درباره سهو النبی 447
- شیخ صدوق (وفات: 381 ﻫ.ق) 447
- شیخ مفید (وفات: 413ﻫ.ق) 448
- علاّمه حلّی (وفات: 726- 648 ﻫ.ق) 450
- خواجه نصیر طوسی (وفات: 672ﻫ.ق) 450
- شهید اول (وفات: 786ﻫ.ق) 452
- علامه مجلسی (وفات: 1070ﻫ.ق) 453
- عضد الدین الایجی (وفات: 756ﻫ) 455
- خلاصه و نتیجه 456
- ابن حزم 456
- کتب 459
- نرم افزار 496
- سایت 497
د - امام علی علیه السّلام در جای دیگر می فرماید:
«انّ التقوی عصمه لک فی حیاتک و زلفٰی لک بعد مماتک».(1)
همانا تقوای الهی تو را در دنیا [از آلودگی به گناهان] باز می دارد و بعد از مرگ نیز همراه تو است.
ب - عصمت در اصطلاح
اصطلاح کلامی
به دلیل اختلاف در چیستی و ماهیت عصمت، تعریف های مختلفی از آن بیان شده است. معروف ترین تعریف عصمت تفسیر آن به «لطف الهی» است که خداوند آن را به بعضی از انسان ها عطا می فرماید تا در پرتو آن، از ارتکاب گناه و ترک طاعت مصونیت پیدا کند.
در پی به برخی از نظریه های دانشمندان اشاره می کنیم.
ابن ابی الحدید معتزلی (م.656)
می نویسد:
عصمت نزد دانشمندان ما (معتزله) لطفی است که مکلف را از فعلِ قبیح، به اختیار باز می دارد.(2)
1- همان، ص 472.
2- ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج7، ص 8، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، قم: داراحیاء الکتب العربیهْ، بی تا.