ناسیونالیسم از دیدگاه اسلام صفحه 1

دیباچه

ناسیونالیسم نوعی ایدئولوژی است که خاستگاه آن، غرب بوده و بر تفاوت های ظاهری انسان ها و ملیت های آنان تأکید می ورزد. رگه هایی از ناسیونالیسم، در عرصه روابط بین الملل نیز با عنوان های «منافع ملی»، «امنیت ملی»، «اقتدار ملی» و «اقتصاد ملی» رخ می نماید. صاحبان این اندیشه، می کوشند با وادار کردن انسان ها به وفاداری و حمایت بی چون و چرا از ملیتشان، به دستاوردهای زیر دست یابند:

1. تفاخر ملت به ملیت، تاریخ و گذشتگان خود و احساس برتری نسبت به ملت های دیگر؛

2. عصبیت و حمایت کورکورانه از افراد و گروه هایی که در ملیت و سرزمینی که در آن زندگی می کنند، با آنان متحدند؛

3. به حساب آوردن ملت، در تعیین حاکمیت و قانون گذاری، به عنوان بالاترین مرجع.

اگرچه بنیان گذاران این مکتب، آن را باعث وحدت و خیزش ملت ها در برابر ستم می شمرند، ولی با گسترش آن در جهان، مردم دنیا شاهد تبعیض، بی عدالتی، اختلاف و جنگ های خانمان سوزی، مانند جنگ های بین الملل اول و دوم بودند.

دین اسلام، آخرین شریعت هدایت بخش و کامل ترین راهنمای بشر، سال ها پیش از ظهور این مکتب، مبانی و ریشه های آن را که در آن دوران به شکل ابتدایی در بین مردم گسترش داشت، ارزیابی و نقد کرده است.

دستاوردهای این پژوهش را درباره ناسیونالیسم، که برگرفته از دیدگاه اسلام است، می توان چنین بیان کرد:

_ وجود ملت های گوناگون، هماهنگ با خواست خداوند است. علت این گوناگونی نیز شناسایی شدن افراد بشر برای یکدیگر است.

_ وابستگی به هر یک از ملت های جهان، نمی تواند عامل تفاخر و برتری باشد.

_ در عین حال که حمایت و یاری نزدیکان و هم میهنان، امری پسندیده است نباید به تعصب کورکورانه و یاری بر ستم و گناه بیانجامد.