تاریخ فلسفه و تصوف صفحه 61

و اعمال بد را به خدا نسبت داد شیطان بود؛ چنان که خداوند در قرآن از او نقل فرمود که آن خبیث گفت:

]رَبِّ بِمَا أَغْوَیْتَنی...[(1) ؛

پروردگارا به خاطر آن که مرا گمراه ساختی... .

پس تمام قائلین به توحید افعالی شاگردان دبستان او شدند و از آن سرچشمه ظلالت وگمراهی استفاده کردند و تبعیت او نمودند و طریقه جداگانه ای برای خود قرار دادند؛ برخلاف طریقه انبیا که اول آن ها حضرت آدم صفی الله† بود که فرمود:

]رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا وَإِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِینَ[(2) ؛

پروردگارا، ما بر خویش ستم کردیم و اگر بر ما نبخشایی و به ما رحم نکنی، مسلماً از زیان کاران خواهیم بود.

حضرت آدم† کوتاهی و بدی را به خود نسبت داد و طلب آمرزش و رحمت نمود. تمام پیغمبران دیگر نیز، که قضایایشان در قرآن شریف نقل شده، کردارهای هر کس را به خودش نسبت داده اند.

[هدف شرایع در هدایت]

هدف بعثت پیامبران