تاریخ فلسفه و تصوف صفحه 95

جمله، در معنای کلمه مقدس «الله اکبر»، فرموده اند:

اللهُ أَکْبَرُ مِنْ أَنْ یُوصَفَ ؛(1)

خدا بزرگ تر از آن است که به وصف درآید.

«سبحان الله» هم تنزیه و تقدیس خداوند است از آنچه هر مشرک و کافری درباره خداوند بگوید.(2)

روایات اهل بیت‰ پر است از این که ذات مقدس الهی منزه است از آن که دانش دانشمندان و عقل خردمندان و فهم اندیشمندان و نطق سخنگویان فصیح و بلیغ به کنه ذاتش برسد؛ حواس ظاهر و باطن به ذات قدوس او راه ندارند و هرچه به عقل و فهم

و شعور و درک بشر آید محدود و معقول و مُدرَک و متناهی است و قهراً غیر ذات قدوس حق است.

معرفت فطری خدا

در روایات اهل بیت‰، آمده است که ذات مقدس الهی خود و صفات و افعالش را به بندگانش معرفی کرده و با نمایاندن آیاتش به آن ها، آنان را متوجه خود می کند. خدای متعال معرفت خود را در دل های آن ها از عالم ذر جای داد و در آن عالم، آنان را به خود متوجه نمود و به آن ها فرمود:

]أَلَسْتُ بِرَبِّکُم؟ قَالُوا: بَلَی[ ؛(3)

آیا من پروردگار شما نیستم؟ همه گفتند: آری.

در روایات، آمده است که در آن عالم، بعد از سوال از ربوبیت، از آن ها درباره رسالت

1- الکافی، ج1، ص117، ح8؛ بحارالأنوار، ج84، ص254، ح52 (باب 16 از ابواب مکان المصلّی از کتاب الصلاه) و ص366، ح20 (باب 22 از ابواب مکان المصلّی از کتاب الصلاه) و ص380، ح35.
2- برای مطالعه بیشتر مراجعه کنید به کتاب خورشید تابان در علم قرآن، ص263 266.
3- الأعراف (7)، آیه 172.