مدیریت و فرماندهی در اسلام صفحه 120

در اینجا مسأله از شکل سلسله مراتب، و احساس مسؤولیّت در برابر مقام فوق، بیرون می آید; و شکل «خود جوشی» را به خود می گیرد.

قابل توجّه این که قرآن مجید درباره پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله وسلم) می گوید: «آمَنَ الرَّسُولُ بِما أُنْزِلَ إِلَیْه مِنْ رَّبِّه...; پیامبر، به آنچه از سوی پروردگارش بر او نازل شده، ایمان آورده است و...»(1)

ایمان رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) به «ما أَنْزَلَ اللّه» از تمام تلاشها و کوششها و از تمام زندگانیش آشکار بود.

در هیچ یک از تواریخ دیده نشده که پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) در جائی از میدان جهاد فرار کرده باشد، حتّی در میدان اُحُد که اوضاع به منتها درجه وخامت رسید، و گروه زیادی از لشکر جز خاصّان یا طبق روایتی جز علی(علیه السلام) از میدان کنار رفتند، پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) چون کوه پابرجا ایستاد و با این که جراحات پیشانی و شکستگی دندان، او را به شدّت آزار می داد، و در برابر دشمن تنها مانده بود، دست از استقامت و پایمردی برنداشت و سرانجام دیگران را به ادامه مبارزه و بازگشت به میدان دعوت کرد.

جالب

این که، در نهج البلاغه به خصوص روی این نکته تکیه شده که به هنگام آرایش صفوف در میدان جنگ، پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) از همه لشکر به دشمن نزدیکتر بود:

«کُنّا إِذا احْمَرَّ البَأْسُ اتَّقَیْنا بِرَسُولِ اللّهِ(صلی الله علیه وآله وسلم) فَلَمْ یَکُنْ أَحَدٌ مِنّا أَقْرَبَ إِلَی الْعَدُوِّمِنْهُ; هنگامی که آتش جنگ شعلهور می شد، ما به پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) پناه می بردیم: و او از همه به دشمن نزدیکتر بود!»(2)

مورّخان اعم از تاریخ نویسان مسلمان و غیر مسلمان، از ایستادگی عجیب محمّد(صلی الله علیه وآله وسلم) در برابر حوادث مشکل، و انبوه مصائبی که برای او در مسیر دعوتش رخ می داد، ستایش کرده و اعتراف دارند که این ایثار و فداکاری نشانه ایمان عمیق او به مکتبش بوده است.

پاورقی

1 سوره بقره، آیه 285.

2 نهج البلاغه، غرائب کلام، شماره 9.