مدیریت و فرماندهی در اسلام صفحه 145

کوتاه سخن این که، پشتوانه مردمی و حمایت توده های جمعیّت مخلص، کیمیای عجیبی در مسأله زمامداری و مدیریّت و فرماندهی است; و راه به دست آوردن این کیمیا آن است که انسان برای آنها خدمت و دلسوزی کند، صداقت به خرج دهد، و رابطه همیشگی داشته باشد.

14 پایبند بودن به اصول و ضوابط

این اصل را به عنوان یکی از مهمترین شرایط و ویژگیهای مدیر و فرمانده می توان ذکر کرد، و هم ضدّ آن (مقدّم داشتن روابط بر ضوابط) را به عنوان یکی از مهمترین آفات مدیریّت می توان شمرد.

درست است که تقیّد به «ضوابط» و بی اعتنائی به حاکمیّت «روابط» مشکلات فراوانی دارد، و مخصوصاً در جوامعی که همیشه روابط بر آن حاکم بوده است، و ضوابط همیشه در برابر آن قربانی شده; ولی اگر مشکلات آن در کوتاه مدّت پذیرفته شود، اثر آن در دراز مدّت بسیار مثبت و چشمگیر است.

اصولاً سازمان و تشکیلاتی که «ضابطه بر آن حاکم نباشد» شایسته نام سازمان و تشکیلات نیست!

و نه کسی که در رأس آن است شایسته نام مدیر و فرمانده!

منابع و تواریخ اسلام مملو است از اسناد زنده ای که نشان می دهد پیشوایان اسلام برای حفظ ضوابط تا چه اندازه رابطه ها را زیر پا می گذاشتند.

داستان «عَقیل وَ حَدید محماه» را همه شنیده ایم که مطابق آنچه در نهج البلاغه ثبت است، «عقیل» نزد برادرش امیر مؤمنان علی(علیه السلام) رسید و تقاضای امتیار مختصری بر دیگران در اموال بیت المال داشت، (شاید در حدود یک من گندم در هر روز!).

ولی علی(علیه السلام) برای حفظ اصول نه تنها دست رد بر سینه او زد; بلکه، چنان درسی به او داد که تاریخ هرگز آن را فراموش نخواهد کرد!