مدیریت و فرماندهی در اسلام صفحه 26

3 مسجد پایگاه عبادت و حکومت

جامعه نوپای اسلامی مرکز اجتماعی لازم داشت، با جاذبه ای بسیار نیرومند و معنوی; و لذا همانطور که گفتیم قبل از هر کار، پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) به فرمان خداوند، دست به ساختن مسجد زد و همان گونه که اشاره کردیم مسجد، تنها مرکز عبادت نبود، بلکه مرکز تمام فعّالیّتهای فکری و فرهنگی و سیاسی و اجتماعی مسلمانان، و پایگاه اصلی حکومت بود; و جالب این که برخلاف تمام دارالحکومه ها و کاخهای زمامداران آن زمان، این پایگاه حکومتی «بی اندازه ساده بود» و اگر تعجّب نکنید، فقط یک چهار دیواری بود که دیوارهایش به طول قامت یک انسان بود! با فرشی از شنهای نرم، بدون سقف، و بعداً که سقف و شبستان برای آن ساختند، ستونهایش از تنه درخت نخل و پوشش آن فقط برگهای همان درخت بود، و این وضع تا آخر عمر پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) ادامه داشت!

این یکی دیگر از طرحهای عجیب مدیریّت پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله وسلم) بود که به امر الهی اجرا شد و در تمام «جزیره العرب» صدا کرد و قلوب

مردم را متوجّه او ساخت.

4 پیمان عدم تعرّض

پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) برای تحکیم آئین نوپای اسلام در مدینه، میان مسلمانان و قبائل موجود در داخل مدینه پیمان عدم تعرّض بست; و مادام که آنها به این پیمان وفادار ماندند، او به پیمان خویش وفا کرد; و از این طریق، راه را برای پیشرفت فکری و فرهنگی که در آن روز از همه چیز مهمتر بود هموار ساخت. این پیمانها نقش مؤثّری در رشد سریع اسلام داشت.