مدیریت و فرماندهی در اسلام صفحه 30

8 بینش دقیق پیامبر در آئین نبرد

پیامبر بزرگوار اسلام(صلی الله علیه وآله وسلم) این برتری را دارا بود که برای اوّلین بار در تاریخ ملّت عرب، ملل دیگر را در تحت رایت اسلام به عنوان «امّت واحد» گرد آورد و این پیروزی سبب شد که در مدّت 23 سال، تمام جزیره العرب را آزاد کند، و هم عناصر مخالف و بیگانه را در آن سرزمین از میان بردارد و تأمین عدالت اجتماعی را در تمام جزیره محقّق سازد.

گفته اند که پیامبر اسلام در دهها غزوه (جنگهائی که در آن، پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) حضور داشتند) و سریه (جنگهائی که در آن، پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) حضور نداشتند) در دوران حیاتش، بیست و هفت نبرد را خود شخصاً رهبری کرد.(1) و پیروزیهای عظیمی که پیامبر در این جنگها به دست آورد نشانگر برتری روش او در نبرد بوده است.

متأسّفانه هیچیک از موّرخان نتوانسته اند افق استراتژی غزوات پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) و کارهای نظامی او را کاملا روشن کنند، و لذا اعمال نظامی او از نظر فنّی بخوبی تبیین نشده است.

او بهترین سپاه ایدئولوژیکی را در تاریخ به وجود آورد.

قرآن کریم می فرماید:

«یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اِذا لَقیتُمُ الَّذینَ کَفَرُوا زَحْفاً فَلا تُوَلُّوهُمُ الاَْدْبارَ وَ مَنْ یُوَلِّهِمْ یَوْمَئِذ دُبُرَهُ اِلاّ مُتَحَرِّفاً لِقِتال اَوْ مُتَحَیِّزاً اِلی فِئَه فَقَدْ باءَ بِغَضَب مِنَ اللّهِ وَ مَأویه جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمَصِیْرُ; ای اهل ایمان! هر گاه با تعرّض و تهاجم کافران در میدان کارزار رو به رو شوید، مبادا بیم به خود راه دهید و پشت به دشمن کنید و از جنگ بگریزید! هر

که در روز نبرد از آنها (دشمنان) بگریزد به سوی خشم خدا روی آورده، و جایگاهش در دوزخ که بدترین منزلگاه است، خواهد بود، مگر آن که به مصالح نبرد، از گروهی جدا شود و به یاری دسته ای دیگر پردازد!»(1)

پاورقی

1 مسعودی غزوه هائی را که رسول خدا تنها. رهبری کرد 26 غزوه ولی ابن اسحاق غزوه های آن حضرت را 27 غزوه شمرده است، سیره النّبی، ج 4، ص 280 281، مروج الذّهب، ج 2، ص 287 288.