مدیریت و فرماندهی در اسلام صفحه 73

4 باید به هنگام بررسی این مسائل حسّاس، که وسوسه های شیطانی امور غیر واقعی را در نظر انسان زینت می دهد و به مضمون: «وَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ اَعْمالَهُمْ» سعی در گمراه ساختن انسان دارد، خود را به خداوند سپرد و از پیشگاه مقدّسش مدد خواست که چشمی بینا و موشکاف و دلی دانا و

حقیقت جو برای رسیدن به واقع به او دهد و مصداق دعای معروف: «اَللّهُمَّ أَرِنِی الاَْشْیاءَ کَماهِیَ; خدایا حقایق را آنچنان که هست به من نشان بده!» گردد.

غزوه «اُحُد» نمونه ای از شکست پیروزی آفرین!

در اینجا بسیار مناسب است نظری به تاریخ اسلام بیفکنیم و ببینیم سرانجام ناکامی سختی که در میدان «اُحُد» دامان مسلمانان را گرفت و به شکست سپاهیان اسلام انجامید، چه شد؟ و چگونه پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله وسلم)، از آن وسیله بسیار مؤثّری برای پیروزیهای سریع و پی در پی آینده ساخت؟ به گونه ای که یکی از مفسّران معروف می نویسد: «کسی پیامبر را در خواب دید، فرمود اگر مرا مخیّر می کردند که در «اُحُد» پیروز شوم یا ناکام؟ ناکامی را به خاطر نتایج مهمّی که این جنگ برای مسلمانان به بار آورد پذیرا می شدم!»(1)

لازم است قبلاً اشاره ای به اصل غزوه «اُحُد» و ظرافتهای امر مدیریّت و فرماندهی در آن کرده، بعد به تحلیل عوامل شکست بپردازیم و اجازه دهید این بحث را کمی مشروحتر مطرح کنیم تا شاهد گویائی بر بحث ما باشد:

پاورقی

1 تفسیر المنار.