مدیریت و فرماندهی در اسلام صفحه 74

از روایات و تواریخ اسلامی چنین استفاده می شود: هنگامی که قریش در جنگ «بدر» شکست خوردند، و با دادن 70 کشته و 70 اسیر به مکّه مراجعت کردند;(1)ابوسفیان به مردم مکّه اخطار کرد: نگذارید زنان بر کشته های بدر گریه کنند، زیرا اشک چشم، اندوه را از بین می برد، و عداوت و دشمنی را نسبت به «محمّد» از قلبهای آنان فرو می نشاند! ابوسفیان نیز عهد کرد که مادام که از قاتلان جنگ بدر انتقام نگیرد با همسر خود همبستر نشود.

و به این ترتیب،

قبیله قریش با هر وسیله ای که در اختیار داشت، مردم را به جنگ با مسلمانان تحریک کرد و فریاد «انتقام، انتقام» همه مکّه را فرا گرفت.

سال سوّم هجرت فرا رسید، قریش به عزم جنگ با پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) با سه هزار سوار و دو هزار پیاده با تجهیزات کافی از مکّه خارج شدند، و برای تقویت روحیّه سربازان و بر افروختن خشم آنان در میدان جنگ، «بت ها» و «زنان» خود را نیز با خود حرکت دادند

گزارش به موقع

عباس، عموی پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) هنوز اسلام نیاورده بود، و در میان قریش به کیش و آئین آنان باقی بود; ولی از آنجا که به برادرزاده خود علاقه بسیار داشت، هنگامی که دید لشکر نیرومند قریش به قصد جنگ با پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) آماده حرکت است، نامه ای نوشت و به وسیله مردی از قبیله «بنی غفار» به مدینه فرستاد(2) و هنگامی که پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) از جریان آگاه گشت، چند نفر از مسلمانان را دستور داد که به سرعت راه مکّه را پیش گیرند، و از اوضاع لشگر قریش، اطّلاعات دقیقتری به دست آورند این نخستین گام در مدیریّت و رهبری جنگ بود).

پاورقی

1 روز بدر 70 نفر از مردان قریش به دست مسلمانان که ابن اسحاق فقط از 50 نفر آنها نام می برد، و ابن هشام 20 نفر دیگر را هم ذکر می کند و مرحوم شیخ مفید در ارشاد 36 نفر از کشته های بدر را نام می برد، و می گوید: راویان عامّه و خاصّه به اتّفاق نوشته اند که این 36 نفر به

دست علی (علیه السلام) کشته شدند. ارشاد، ص32، چاپ اسلامیّه.

2 مغازی واقدی، ج اول، ص 204.