مدیریت و فرماندهی در اسلام صفحه 8

نتیجه می گیریم که عالم هستی اداره و سازمان بزرگی است که در رأس این سازمان و اداره عظیم، خدا است.

جهان بینی اسلامی به ما می گوید: کلّ عالم یک سازمان واحد و یک اداره کل است که خداوند هم فرمانده کلّ آن می باشد.

از دیدگاه «جهان بینی توحیدی» مجموع عالم یک واحد بیش نیست با ارتباط تشکیلاتی منسجم و تحت حاکمیّت «اللّه».

قرآن می گوید مسلمانان باید خودشان را با نظام کلّ عالم تطبیق بدهند، «وَ السَّماءَ رَفَعَها وَ وَضَعَ الْمیزانَ; و آسمان را برافراشت و میزان و قانون (در آن) گذاشت.»

و بلافاصله نتیجه گیری می کند «اَلاّ تَطْغَوْا فِی الْمیزانِ; تا در میزان طغیان نکنید (و از مسیر عدالت منحرف نشوید.)»(1)

یعنی، شما که قطره ای از این اقیانوس بیکران و ذرّه ای از دشت پهناور و جزءِ کوچکی از این عالم بزرگ هستید، مگر ممکن است از نظم حاکم بر آن مستثنا باشید و بدون حساب و کتاب زندگی کنید! مگر وصله ناهمرنگ در این عالم ممکن است!

اصولا مهمترین دلیل شناخت خدا که همه فلاسفه و متکلّمین روی آن تکیه کرده اند و اکثریّت قریب به

اتّفاق آیات توحیدی قرآن بر محور آن دور می زند، «برهان» نظم است که از مدیریّت حساب شده این جهان، به وجود آن «مدیر و مدبّر» و آن «فرمانده قادر و دانا» پی می بریم که اگر مدیریّت بی نظیر خداوند در پهنه عالم هستی نبود وجودش ناشناخته می ماند.

نه تنها ذات مقدّس او، که بسیاری از صفات والایش از همین نظام هستی و مدیریّت بی نظیر آن شناخته می شود.

پاورقی

1 سوره رحمان، آیه های: 7 و 8 .