مدیریت و فرماندهی در اسلام صفحه 91

تاکتیکهای جالب بعضی از مأموران اطّلاعاتی پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم)

برای پی بردن به نحوه کار مأموران اطّلاعاتی پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) و جهات مختلف دیگر که ارتباط با مسأله مدیریّت و فرماندهی دارد، لازم است گوشه ای از غزوه احزاب که از غزوات بسیار مهمّ اسلامی، و پر است از درسهای آموزنده برای مدیران و فرماندهان، را در اینجا بیاوریم:

«جنگ احزاب» چنان که از نامش پیداست مبارزه همه جانبه ای بود که از ناحیه تمام احزاب مخالفین اسلام و گروههای مختلفی که با پیشرفت این آئین، منافع نامشروعشان به خطر می افتاد، بر مسلمانان تحمیل شد.

نخستین جرقّه جنگ احزاب از ناحیه گروهی از یهود «بنی نضیر» برخاست که به مکّه آمدند و طایفه «قریش» را از خطرات پیشرفت سریع اسلام برای منافع آنان در کوتاه مدّت و دراز مدت آگاه ساختند; و به جنگ پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله وسلم)تشویق نمودند; و به آنها قول دادند که تا آخرین نفس در کنارشان خواهند بود. سپس به سراغ قبیله «غطفان» رفتند و آنها را نیز آماده کارزار کردند.

آنها از هم پیمانان خود مانند قبیله «بنی اسد» و «بنی سلیم» نیز دعوت کردند; و چون همه خطر را احساس می کردند، دست به دست هم دادند; نقشه این بود که پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) را به قتل برسانند; مسلمین را در هم بکوبند; مدینه را غارت کنند; و چراغ اسلام را برای همیشه خاموش سازند.

مسلمانان به فرمان پیامبر(صلی الله

علیه وآله وسلم) به شور نشستند; و قبل از هر چیز با ایجاد خندق نسبتاً بزرگی در اطراف مدینه، یک سدّ حفاظتی قوی ایجاد کردند.

لحظات بسیار سخت و خطرناکی بر مسلمانان می گذشت; جانها به لب رسیده بود; منافقان در میان لشگر اسلام، سخت به تکاپو افتاده بودند; فزونی دشمن، و