نقش ائمه علیهم السلام در احیای دین جلد 2 صفحه 15

می کرد و آن نوزاد از افراد قبیلۀ او محسوب می گشت. (1)

گاهی نیز آن زنان بدکاره بالای در خانۀ خود یک علم نصب می کردند که نشانۀ آمادگی زن آن خانه برای بدکاری بود. (2)

آنچه بیان شد،اشاره ای بود به وضع اقتصادی جامعۀ عرب آن روز.در آن عصر،همۀ قبایل عرب را بازارهایی در موسم های خاصّی به شرح ذیل بود:

اعراب بازارهایی در زمان های خاصّی از سال داشتند که از همۀ اطراف جزیره العرب در آن جمع می شدند،و در آن اوقات جان و مالشان در امنیت بود.مهم تر از همۀ آنها بازار عکاظ(سوق عکاظ)در بالای نجد بود که فاصلۀ آن تا طائف یک روز،و تا مکّه سه روز راه بود.

در ماه ذی القعده،قریش و دیگر قبایل عرب در این بازار جمع می شدند.آنجا علاوه بر محلّ خریدوفروش کالا،جای نمایش افتخارهای قبیلگی و شنیدن شعرهای شعرا و خطبه های بلغا بود.

همچنین در آنجا بین قبایل پیمان هایی بسته می شد.

سپس از آنجا به بازار«مجنّه»-که بین آن تا مکّه یک روز راه بود-می رفتند،و تا آخر ذی القعده در آن بازار اقامت می کردند.سپس به بازار«مجاز»(سوق ذی المجاز)می رفتند که یک فرسخ تا عرفه فاصله داشت،و تا هشتم ذی الحجّه در آنجا می ماندند.آنگاه در روز نهم برای ادای مناسک حج به عرفه رهسپار می شدند. (3)

وضع اجتماعی و سیاسی عرب قبل از اسلام

نظام جوامع بشری،یا الهی است یا بشری.در آن حال که در جامعه ای نظام الهی برقرار باشد، افراد آن جامعه معارف و جهان بینی و احکام زندگانی را توسّط پیامبران از پروردگار خویش،ربّ العالمین،می آموزند.در این گونه جوامع،مردم هر کاری را برای رضای خدا انجام می دهند و خداپرست هستند.

و امّا در جامعه ای که نظام آن بشری باشد،افراد آن جامعه هر کاری را به دلیل خواستۀ خود و با در نظر گرفتن سود و زیان خود انجام می دهند.البته از آنجا که بشر احساس می کند سود و زیان

1- 1) -رجوع شود به داستان نسب عمرو عاص در بحث فرهنگ عرب.
2- 2) -رجوع کنید به:المحبر340/.این گونه خانه ها،در مکّه و طائف وجود داشته است.
3- 3) -رجوع کنید به:تاریخ عرب قبل از اسلام در تاریخ یعقوبی و طبری و مروج الذهب و سیرۀ ابن هشام.