نقش ائمه علیهم السلام در احیای دین جلد 2 صفحه 181

خلاصۀ بحث

پس از وفات پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم مسلمانان به دو گروه،مکتب خلفا و مکتب اهل بیت،تقسیم شدند.

مکتب خلفا می گوید:خدا و رسولش کار رهبری امّت را پس از پیامبر به خود امّت واگذاردند تا برای خود رهبر اختیار کنند.این مکتب،حکومت خلفا را تا آخرین خلیفۀ عثمانی(متوفّای 1336 هجری)موافق شرع اسلام می داند،و مدارک شریعت اسلام را قرآن و سنّت پیامبر و اجتهادات صحابه،و علی الخصوص اجتهادات خلفای سه گانه،می پندارند.ایشان سنّت پیامبر را پس از پیامبر،از هر کس که صحابی نامیده شده باشد،دریافت می کنند.

مکتب اهل بیت علیهم السّلام معتقد است:خداوند پس از پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم دوازده وصیّ پیامبر را رهبر امّت اسلامی تعیین فرموده،و پیامبر این امر را به طور روشن و قاطع به امّتش تبلیغ فرموده است.این مکتب،مدارک اسلام را قرآن و سنّت پیامبر می داند،و سنّت پیامبر را پس از پیامبر،از دوازده وصیّ او دریافت می کند.و چنانچه از صحابۀ مؤمن پیامبر حدیثی روایت شود،آن را نیز می پذیرد.

گذشته از این دو مکتب،در اواخر دهۀ چهارم قرن اوّل هجری،جماعتی از هر دو مکتب جدا شدند و همۀ مسلمانان را کافر و مشرک خواندند و شمشیر به روی همۀ مسلمانان کشیدند.این فرقه را«خوارج»می نامند.

مکتب خلفا به تدریج به فرقه های مختلفی تقسیم شدند که مشهورترین آنها در عقاید، فرقه های معتزله و اشاعره و سلفیه می باشند که از فرقۀ سلفیّه،فرقۀ وهّابیه پدید آمده است.و مشهورترین فرقه های مکتب خلفا در احکام،فرقه های مالکیه و حنفیه و شافعیه و حنابله می باشند.

امّا در مکتب اهل بیت،موضوع اختلاف و تفرقه میان پیروانشان،به زمان حضور ائمّه علیهم السّلام و