نقش ائمه علیهم السلام در احیای دین جلد 2 صفحه 229

در روایت دیگر که در مسند احمد و مستدرک حاکم و...نقل شده است،مردی به نام مسروق که راوی روایت است می گوید:

ما در کوفه نزد عبد اللّه بن مسعود نشسته بودیم و او به ما قرآن درس می داد.مردی از وی سؤال کرد:ای ابو عبد الرّحمن!آیا شما از پیامبر نپرسیدید که این امّت چند خلیفه خواهد داشت؟

عبد اللّه در جواب این مرد گفت:از آن هنگام که من به عراق آمده ام،کسی جز تو از من این سؤال را نکرده است.آنگاه افزود:آری ما از پیامبر از این مسأله سؤال کردیم و آن حضرت فرمود:

«اثنی عشر کعدّه نقباء بنی إسرائیل.»

«دوازده تن،به تعداد نقیبان بنی اسرائیل.» (1)

این روایت از انس بن مالک و عبد اللّه بن عمرو بن العاص نیز نقل شده است.البته هر کدام از این روایات را افراد متعدّدی نقل کرده اند که در نتیجه،روایتشان به حدّ تواتر می رسد و کاملا مورد اطمینان است.

تفسیر حدیث و سرگردانی شارحان

در این گونه احادیث،شارحان و صاحب نظران اهل سنّت سخت به بن بست رسیده اند،و نتوانسته اند معنایی در خور عقاید مقبول در مکتب خلفا برای آن بیابند و دقیقا معیّن کنند که:این دوازده تن کیانند؟چگونه یک گروه دوازده نفری که پشت سر هم می آیند تا روز قیامت دوام می آورند و باقی می مانند؟آیا این گروه که عزّت و سربلندی اسلام با آنها پیوند دارد،چه ویژگی هایی می توانند داشته باشند؟آیا هر کس با هر گونه شخصیّت،می تواند حائز این مقام باشد یا حتما لازم است خلیفه ای عادل باشد؟

فقیه مشهور،ابن العربی در شرح سنن ترمذی می گوید:

«ما خلفای پس از رسول خدا را می شماریم.اینان را چنین می یابیم:

1.ابو بکر 2.عمر 3.عثمان 4.علی 5.حسن 6.معاویه 7.یزید بن معاویه 8.معاویه بن یزید 9.مروان 10.عبد الملک بن مروان 11.ولید 12.سلیمان 13.عمر بن عبد العزیز