- درس بیست و پنجم 1
- اشاره 1
- پیش گفتار 2
- نیروهای انسانی و غرایز او 3
- مقدّمه 3
- وضع جامعۀ عرب قبل از اسلام 5
- نسل قحطان: 5
- اصل و نژاد عرب 5
- اشاره 5
- اشاره 5
- نسل عدنان: 5
- شریعت ابراهیم،خلیل الرّحمن علیه السّلام 6
- وضع دینی در جزیره العرب 6
- وضع دینی،فرهنگی،اقتصادی و اجتماعی عرب قبل از اسلام 6
- اشاره 6
- شریعت عیسی بن مریم علیه السّلام 8
- شریعت موسی بن عمران علیه السّلام 8
- برخورد اهل ادیان سه گانه با یکدیگر 9
- فرهنگ عرب 10
- عقیده به معاد و روز قیامت 10
- علم انساب 10
- اشاره 10
- شعر بلیغ 12
- وضع اقتصادی عرب قبل از اسلام 13
- وضع اجتماعی و سیاسی عرب قبل از اسلام 15
- اشاره 16
- پایه های نظام قبیله ای عرب قبل از اسلام 16
- نیروی شیخ قبیله 16
- نیروی بدنی و قهرمانی در جنگ ها 17
- نیروی شعر و شاعری 17
- نیروی سرمایه 17
- اهمّیت و اعتبار قول و قرارداد در جامعۀ عرب قبل از اسلام 18
- حکّام عرب 19
- وضع مکّه و مدینه قبل از اسلام 20
- فرهنگ در مکّه و مدینه 20
- فرهنگ اهل مدینه 20
- فرهنگ اهل مکّه 20
- وضع سیاسی و اجتماعی مکّه 21
- اشاره 21
- وضع سیاسی و اجتماعی اهل مکّه و مدینه 21
- وضع طائف،شهر ییلاقی مکّه 22
- وضع سیاسی و اجتماعی مدینه 24
- اشاره 27
- درس بیست و ششم 27
- اجداد پیامبر 28
- پیش از بعثت 28
- نگاهی کوتاه به سیرۀ پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 28
- ریاست هاشم 28
- اشاره 28
- ریاست عبد المطّلب 29
- عام الفیل 30
- ریاست ابو طالب 31
- نصب«حجر الاسود» 31
- اهل کتاب در انتظار پیامبر خاتم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 32
- اشاره 34
- بعثت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 34
- آغاز دعوت عمومی 35
- عکس العمل قریش و حمایت شیخ آنها از پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 36
- اشاره 36
- پیشنهادهای قریش 37
- درگیری حمزه،عموی پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم،با ابو جهل 39
- انقلاب علیه شیخ مکّه 40
- وفات خدیجه 43
- ابو طالب در آخرین ساعات زندگی 44
- جوانمرد اسلام رویاروی قریش 45
- اشاره 45
- اثر این قصیده 47
- اشاره 48
- بر قبیلۀ بنی هاشم و سایر مؤمنان: 48
- بر قریش: 48
- آزار کفّار قریش فزونی می گیرد 48
- ابو لهب و همسرش امّ جمیل 49
- هجرت به مدینه 52
- اشاره 52
- بنیانگذاری جامعۀ اسلامی 54
- غزوۀ بدر 55
- اشاره 55
- اختلاف در تقسیم غنائم 58
- اثر جنگ بدر بر مردمان جزیره العرب 59
- نخستین درگیری با یهود 60
- اشاره 61
- غزوۀ احد 61
- صف آرایی دو لشکر 62
- آغاز جنگ 63
- غزوۀ حمراء الاسد 66
- مقایسه ای کوتاه 66
- درس بیست و هفتم 68
- اشاره 68
- پیش گفتار 70
- سیاست ابو بکر با موافقان و مخالفان بیعتش 75
- سنّت در عصر ابو بکر 75
- ابو بکر،خلیفه ای از قریش 75
- اشاره 75
- ارزیابی این گفتارها 78
- انصار 79
- بنی هاشم 79
- اشاره 79
- نتیجۀ کار مخالفان بیعت ابو بکر 79
- واکنش دستگاه خلافت در برابر خانۀ فاطمه علیها السّلام و بست نشینان آن خانه 80
- قبایل عرب خارج مدینه 82
- دور نگه داشتن انصار و بنی هاشم از میدان سیاست 82
- اشاره 82
- اشاره 82
- سیاست حکومت ابو بکر نسبت به سنّت و حدیث پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 82
- روایت حدیث در تأیید سیاست حکومت ابو بکر 83
- علّت سکوت اصحاب پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در برابر دستگاه خلافت 85
- اهمیّت قول و قرارداد در نظر اعراب جزیره العرب 85
- عملکرد حکومت ابو بکر با حدیث و سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 86
- جلوگیری از روایت حدیث پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 89
- درس بیست و هشتم 92
- اشاره 92
- اشاره 93
- سنّت در عصر عمر 93
- عمر خلیفه ای از قریش 93
- سیاست حکومت در عصر عمر 93
- سیاست برتری جویی برای قبیلۀ قریش 94
- چگونگی حکومت قبیلۀ قریش بر مسلمانان 95
- سیاست برتری جویی برای نژاد عرب 96
- سیاست بنیان گذاری نظام طبقاتی در جامعۀ مسلمانان 98
- سیاست حبس صحابه در مدینه 99
- سیاست ساختن ذوی القربی و اهل بیت برای پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 100
- معرّفی عبّاس و فرزندش به عنوان ذوی القربی و اهل بیت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 101
- حکمت دستور الهی در معرّفی اهل البیت علیهم السّلام 102
- معرّفی ابو بکر و عمر به عنوان دو یار برتر پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 103
- معرّفی عایشه در مقام بانوی نمونۀ اسلام 103
- سیاست حکومت عمر نسبت به حدیث و سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 104
- سیاست جلوگیری از انتشار حدیث و سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 104
- اشاره 104
- علّت نهی عمر از روایت حدیث و پرسش از تفسیر قرآن 106
- تعیین احکام و قوانین توسّط خلیفه 107
- نشر اخبار بنی اسرائیلی 107
- روایت حدیث در تأیید سیاست خلیفه 107
- نمونه ای از روایت حدیث در تأیید سیاست عمر 108
- بینشی که این گونه روایت ها پدید آورد 109
- بازگشت به بحث سیاست عمر 111
- پایان خلافت عمر و تعیین شورای شش نفری 112
- اشاره 112
- ارزیابی شورا و بیعت عثمان 114
- جریانات پس از بیعت 114
- نتیجۀ بحث 116
- سیاست حکومت عثمان 117
- اشاره 117
- دورۀ شش سالۀ اوّل 117
- عثمان خلیفۀ اموی 117
- سنّت در عصر عثمان 117
- اشاره 118
- سیاست حکومت عثمان نسبت به حدیث و سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 118
- دورۀ شش سالۀ دوم 118
- چگونه خلافت عثمان به پایان رسید 119
- بیعت با امام علی علیه السّلام 121
- علیّ بن ابی طالب علیه السّلام،وصیّ پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 121
- سنّت در عصر علی علیه السّلام 121
- اشاره 122
- سیاست حکومت امام علی علیه السّلام 122
- نتیجۀ این سیاست 123
- تقسیم حکومت بر شهرها 123
- چند نمونه از مقابلۀ امام علی علیه السّلام با نژادپرستی 125
- اشاره 128
- درس بیست و نهم 128
- اشاره 129
- مقدّمه 129
- اجازۀ تدوین حدیث در مکتب خلفا 131
- انتشار احادیث اهل بیت علیهم السّلام در زمان درگیری بین سران مکتب خلفا 131
- بازگشت به کار تدوین حدیث در مکتب خلفا 133
- اشاره 135
- اختلاف در احکام اسلام 135
- اختلاف و فرقه گرایی در مکتب خلفا 135
- اشاره 135
- روش سیاسی ابو حنیفه و شاگردانش 137
- اشاره 138
- اختلاف در عقاید 138
- فرقۀ جهمیّه 139
- اشاره 139
- آرای جهم و جهمیّه 139
- زندگانی جهم 140
- تحرّک سیاسی جهم 141
- اشاره 143
- آرای معتزله 143
- فرقۀ معتزله 143
- اهل حدیث 144
- فرقۀ اشعری 145
- فرقۀ سلفیّه 146
- فرقۀ وهّابیّه 147
- اشاره 147
- محمّد بن عبد الوهّاب و سعودی ها 149
- اشاره 150
- درس سی ام 150
- مقدّمه 151
- تعیین اوصیای پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 151
- وحدت در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 151
- در مکتب خلفا: 152
- کتمان حدیث 152
- در مکتب اهل بیت علیهم السّلام: 153
- قیام های پیروان مکتب اهل بیت علیهم السّلام 153
- اثر تعیین اوصیای پیامبر و کتمان حدیث 154
- شناخت شیعه و تشیّع 155
- اشاره 159
- اختلاف در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 159
- سبائیّه 159
- کیسانیّه 159
- اشاره 159
- عقیدۀ کیسانیّه 160
- حقیقت این داستان 161
- غرابیّه 162
- مقایسه بین فرقه هایی که برای مکتب اهل بیت علیهم السّلام جعل کرده اند 164
- اشاره 164
- فرقۀ سبائیّه: 164
- زیدیّه 165
- غرابیّه: 165
- کیسانیّه: 165
- اسماعیلیّه 167
- فطحیّه 167
- داستان مسیلمۀ کذّاب و بنی حنیفه 171
- اشاره 171
- غلات 173
- علل به وجود آمدن فرقه های دینی 174
- اشاره 174
- مسیلمۀ کذّاب و بنی حنیفه 175
- اسماعیلیّه 176
- اشاره 176
- غلات 176
- قیام امامزادگان: 177
- افرادی که مدّتی در شناخت امام زمان خود دچار سردرگمی می شدند: 177
- حقیقت امر 178
- اخباری ها و اصولی ها 179
- اختلاف های فکری در مکتب اهل بیت علیهم السّلام،در دوران غیبت کبری 179
- خلاصۀ بحث 181
- درس سی و یکم 184
- اشاره 184
- مقام اهل بیت علیهم السّلام در کلام خدا 185
- مقام اهل بیت در سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 185
- پیش گفتار 188
- مقدّمه 190
- پیامبر تفسیر آیات قرآن و سنّتش را به امر پروردگار نزد دوازده وصیّ اش به ودیعت نهاد 190
- سرگذشت حدیث در مکتب اهل بیت 191
- مجالس تعلیم منظّم 191
- اشاره 191
- مجالس تعلیم و دیدارهای نامنظّم امام با رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 193
- دستور کتابت علوم توسّط اوّلین وصی برای دیگر اوصیا 194
- آخرین جلسۀ تعلیم 196
- جامعه یا کتاب امام علی علیه السّلام 197
- کتاب های امام علی علیه السّلام در دست ائمّه اهل بیت علیهم السّلام 198
- امام حسن،امام حسین و امام سجّاد علیهم السّلام 198
- امام محمّد باقر علیه السّلام 201
- امام صادق علیه السّلام 202
- امام موسی بن جعفر علیهما السّلام 202
- امام رضا علیه السّلام 202
- مراجعۀ امامان مکتب اهل بیت علیهم السّلام به«جامعه» 203
- سرگذشت حدیث در مکتب خلفا 206
- اشاره 206
- سخن آخر 208
- اشاره 209
- درس سی و دوم 209
- اساس تفکّرات دو مکتب در امر امامت 210
- اشاره 210
- اشاره 210
- خداوند حافظان اسلام پس از پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم را تعیین فرموده و پیامبر این امر را به امّت تبلیغ نموده است 210
- مقدّمه 210
- معنای لغوی خلیفه 211
- خلیفه در اصطلاح اسلامی 212
- خلیفه در اصطلاح مسلمانان 212
- امامت در مکتب خلفا 214
- اشاره 214
- خلیفه و مسلمانان 217
- اشاره 220
- امامت در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 220
- نظریۀ مفسّران در مورد تفسیر این آیه 223
- بررسی شرط انتصابی بودن 225
- حدیث ثقلین 226
- اثبات امامت عموم اهل بیت علیهم السّلام 226
- اشاره 226
- روایات تعداد ائمّه 228
- تفسیر حدیث و سرگردانی شارحان 229
- مفهوم حقیقی این روایات 235
- چگونه و چرا این حدیث از تحریف مصون مانده است 237
- جانشین آیندۀ پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم،در اوّلین دعوت علنی 238
- تصریح روایات بر نام امام و خلیفۀ پس از پیامبر 238
- اشاره 238
- سرپرست بعد از پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 242
- اشاره 242
- حدیث اوّل 244
- بررسی حدیث 245
- حدیث دوم 247
- اهمیّت تعیین امام علی علیه السّلام به عنوان وصیّ بلافصل پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 248
- درس سی و سوم 250
- اشاره 250
- پیش گفتار 251
- اثر اندیشه های اهل کتاب بر فرهنگ مسلمانان 252
- اشاره 252
- نشر فرهنگ اهل کتاب بین مسلمانان،توسّط خود اهل کتاب 252
- اشاره 252
- بررسی حدیث 254
- بررسی روایت ابو هریره و انس 256
- اشاره 258
- اشاره 258
- ابو هریره ،از صحابۀ پیامبر 258
- نشر فرهنگ اهل کتاب بین مسلمانان،توسّط بعضی از مسلمانان 258
- اعتراف ناگوار ابو هریره 260
- عبد اللّه بن عمرو عاص 261
- اشاره 262
- مقاتل بن سلیمان بلخی 262
- نمونه ای از روایت های جعلی مقاتل در تأیید خلفا 265
- داستان آفرینش آدم 266
- بررسی حدیث 266
- داستان کشتی گرفتن یعقوب با خداوند 267
- بینش حاصل این گونه گفتارها 267
- اشاره 268
- یهود: 268
- اثر تورات بر فرهنگ بشری 268
- نصاری: 269
- مسلمانان: 269
- حقیقت و مجاز 270
- نقش شناسایی کاربرد الفاظ،در فهم گفتار 270
- خلاصۀ سخن اینکه: 271
- «ابن خزیمه»در مکتب خلفا 272
- مقایسه دو کتاب توحید،در دو مکتب 272
- اشاره 272
- شیخ صدوق در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 273
- درس سی و چهارم 274
- اشاره 274
- بحث اوّل : صورت خدا در دو مکتب 275
- صورت خدا در روایات مکتب خلفا 275
- کشف حقیقت در روایات اهل بیت علیهم السّلام 276
- حذف ابتدای حدیث 277
- اشاره 277
- بررسی و مقایسۀ بین احادیث 277
- دو اضافه در حدیث 278
- بحث دوّم : وجه اللّه در دو مکتب 280
- وجه اللّه در مکتب خلفا 280
- وجه اللّه در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 281
- اشاره 281
- قانون اوّل برای شناخت صفات پروردگار 283
- قانون دوم برای فهم جمله های قرآن 284
- بررسی و مقایسه 285
- نتیجۀ بحث 286
- بحث سوم : عین اللّه در دو مکتب 289
- عین اللّه در مکتب خلفا 289
- اشاره 292
- بررسی اقوال و احادیث مکتب خلفا دربارۀ«عین اللّه» 292
- عین اللّه در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 292
- روایت عبد اللّه بن عمر بن خطّاب،دربارۀ«دجّال» 296
- روایت ابو هریره 297
- درس سی و پنجم 298
- اشاره 298
- ید اللّه در مکتب خلفا 299
- اشاره 299
- بحث اوّل : ید اللّه در دو مکتب 299
- انگشتان خدا در روایات مکتب خلفا 300
- حدیث اوّل:بیان معنی«ید اللّه»در قرآن 302
- پاسخ اهل بیت علیهم السّلام 302
- حدیث دوم 303
- حدیث سوم:بیان معنی«قبضته»در قرآن کریم 303
- بررسی و مقایسۀ روایات و تأویل آیات دربارۀ«ید اللّه» 304
- بحث دوم : پا و ساق خدا در دو مکتب 306
- پا و ساق خدا در مکتب خلفا 306
- پا و قدم خدا،در روایت های مکتب خلفا: 306
- ساق خدا در روایت های مکتب خلفا: 307
- تفسیر«یکشف عن ساق»در احادیث اهل بیت علیهم السّلام 308
- بررسی حدیث کشف ساق 310
- بحث سوم : عرش و کرسی در دو مکتب 313
- اشاره 313
- عرش و کرسی در مکتب خلفا 314
- عرش خدا قبل از خلق مخلوقات: 314
- عرش خدا بر پشت بزهای کوهی: 315
- سنگینی خدا بر عرش و کرسی یا«حدیث اطیط»: 316
- روایتی دربارۀ کرسی و حاملان کرسی: 317
- «حدیث اطیط»در روایت کعب الاحبار یهود: 317
- چند روایت در معنای کرسی: 319
- عرش و کرسی در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 319
- دو روایت دربارۀ عرش: 319
- یک روایت دربارۀ عرش و کرسی: 320
- عرش و کرسی در مکتب خلفا: 321
- مقایسۀ روایات و بررسی تأویل آیات در دو مکتب 321
- معنی عرش و کرسی در روایات اهل بیت علیهم السّلام: 322
- اشاره 322
- کرسی: 323
- عرش در زبان عربی: 323
- معنی استوی: 323
- نتیجۀ بحث 325
- درس سی و ششم 328
- اشاره 328
- اقوال گروه مجسّمه و مشبّهه 329
- اشاره 329
- بحث اوّل : مکان خدا در دو مکتب 329
- فرود آمدن خدا از عرش به آسمان: 330
- روایات مکتب خلفا در مکان داشتن باری تعالی و نقل و انتقال او 330
- رفت و آمد ملائکه نزد خداوند: 331
- خبر معراج: 332
- روایات اوصیای پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم،در نفی مکان و نقل و انتقال باری تعالی 333
- تأویل آیۀ «وَ جاءَ رَبُّکَ...» : 333
- اشاره 333
- خبر عروج پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم: 334
- کشف حقیقت در حدیث نزول خدا به آسمان اوّل: 334
- رفع شبهه در خبر معراج: 335
- جواب کلّی در شبهۀ مکان داشتن خداوند: 337
- بررسی و مقایسه 338
- در تأویل آیات و روایات مکتب خلفا 342
- بحث دوم : در پس پرده بودن خدا 342
- روشنگری اوصیای پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 344
- بررسی و مقایسه 346
- اشاره 348
- درس سی و هفتم 348
- بحث اوّل: رؤیت خدا در دو مکتب 349
- رؤیت خدا در مکتب خلفا 349
- اشاره 349
- رؤیت شدن باری تعالی توسّط پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در دنیا 349
- رؤیت شدن خداوند توسّط امّت پیامبر خاتم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در قیامت 350
- نفی رؤیت در مکتب اهل بیت صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 353
- بررسی و مقایسه 356
- هم نشینی با خدا و رؤیت او در مکتب خلفا 362
- بحث دوم : هم نشینی با خدا در دو مکتب 362
- پاسخ به احادیث رؤیت مؤمنان در بهشت 369
- روشنگری بحث رؤیت،در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 369
- اشاره 369
- بررسی و مقایسه 373
- بحث سوّم : خلاصۀ سخن دو مکتب در توحید 377
- احیای عقیده به توحید توسّط اوصیای پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 377
- درس سی و هشتم 381
- اشاره 381
- بحث پیرامون قرآن؛قدیم،مخلوق یا هیچ یک 383
- در مکتب خلفا 383
- اشاره 383
- آتش افروز این معرکه 386
- در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 391
- بررسی و مقایسه 395
- اشاره 395
- چرا نمی توان قرآن را«قدیم»نامید 396
- چرا نمی توان قرآن را«مخلوق»نامید 397
- چرا نمی توان قرآن را از پیش خود نام گذاری کرد 398
- چرا مجادله در مخلوق یا قدیم بودن قرآن بدعت است 399
- تأثیر اوصیای پیامبر،در تصحیح این بینش غلط 402
- درس سی و نهم 403
- اشاره 403
- جبر و تفویض 404
- اشاره 404
- عقیده به جبر در مکتب خلفا 405
- جبر و تفویض،در روایات اوصیای پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 408
- بررسی و مقایسه 415
- اشاره 416
- سعادت و شقاوت آدمی 416
- عالم نطفه یا جنین 416
- عالم دنیا 417
- عالم آخرت 419
- اشاره 422
- القضاء 422
- شناسایی الفاظ و اصطلاحات 422
- قدر 424
- فتنه 425
- اشاره 427
- درس چهلم 427
- نبی 429
- رسول 429
- اشاره 429
- وصیّ پیامبر 429
- چند اصطلاح مهم 429
- امام 430
- اهل بیت 430
- خلیفه اللّه 430
- محدودۀ سیرۀ ائمّه علیهم السّلام 431
- نقش اصلی ائمّه علیهم السّلام 431
- جمع آوری قرآن 433
- فهرست خدمات حضرت امیر علیه السّلام 433
- اشاره 433
- راهنمایی خلفا خصوصا در احکام قضاوت 433
- پاسخ به سؤالات علمای اهل کتاب 433
- فعالیت های اقتصادی 434
- نفی حجّیت سیرۀ خلفا 434
- شکستن نظام طبقاتی 434
- تبلیغ اسلام صحیح 434
- زندگانی حضرت امیر علیه السّلام در زمان خلفای سه گانه 435
- جریان سقیفه 435
- برخورد با مخالفان داخل مدینه 445
- اقدامات خلفا و برخورد حضرت امیر علیه السّلام 445
- اشاره 445
- برخورد با مخالفان خارج مدینه 446
- منع نقل حدیث از پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 448
- جداسازی قرآن از شرح و تفسیر پیامبر 451
- تغییر احکام 456
- اشاره 456
- عمرۀ تمتّع در عصر پیامبر: 457
- عمره تمتع پس از عصر پیامبر: 460
- اشاره 465
- مدرک قرار دادن سیرۀ شیخین،کنار قرآن و سنّت پیامبر 465
- غصب فدک: 467
- ازدواج های باطل: 467
- قضاوت های غیر عادلانه: 467
- تغییر مقام ابراهیم: 467
- تغییر صاع پیامبر: 467
- تصرّف خانۀ جعفر،پسر عموی پیامبر و انضمام آن به مسجد النّبی: 467
- کم کردن تکبیر نماز میّت: 468
- بلند نخواندن «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» : 468
- تغییر سهم بیت المال: 468
- تغییر مسجد پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم: 468
- تغییر حکم طلاق: 468
- حرام کردن متعۀ نساء و متعۀ حج: 468
- مسح بر خفّین: 468
- برداشتن حدّ نوعی شراب: 468
- تغییر در حکم صدقات: 469
- نماز مستحب با جماعت به جا آوردن: 469
- طبقاتی کردن جامعه 470
- روی کار آوردن و اختیار دادن به بنی امیّه 471
- شورش علیه عثمان،و برخورد حضرت امیر علیه السّلام 474
- اشاره 478
- درس چهل و یکم 478
- زندگانی حضرت امیر علیه السّلام در زمان حکومت 479
- بیعت مردم با حضرت،و اهمّیت حکومت ایشان 479
- مخالفان حضرت امیر علیه السّلام 482
- اشاره 482
- جنگ جمل به رهبری عایشه،طلحه و زبیر 482
- جنگ صفّین به رهبری معاویه 493
- ریاست طلبی معاویه 496
- خلاصه ای از جنگ صفّین 498
- جنگ نهروان با خوارج 500
- پیشگویی پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم نسبت به خوارج 502
- نتایج جنگ های حضرت امیر علیه السّلام 514
- رفع فتنۀ قریش 514
- بطلان خوارج 520
- درس چهل و دوم 522
- اشاره 522
- خدمات حضرت امیر علیه السّلام در زمان حکومت 523
- شکست نظام طبقاتی و ایجاد عدالت اجتماعی 523
- اشاره 530
- نشر معارف اسلام 530
- تبلیغ مردم 531
- قرآن کریم 532
- جدول تأسیس و تعلیم و انتشار علم نحو 540
- اشاره 541
- سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 541
- تربیت شاگردان 542
- تشویق صحابه به نقل حدیث پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 543
- نفی حجّیت سیرۀ خلفا و پایه گذاری مکتب تشیّع 546
- فهرست مندرجات 553
«ای سلمان!»
من به سرعت به سوی او شتافتم و گفتم:لبّیک!فرمود:
«می دانی وصیّ موسی که بود؟»
گفتم:آری،یوشع بن نون بود.فرمود:
«به چه سبب او-وصیّ موسی-بود؟»
گفتم:برای آنکه در آن زمان او(یوشع)اعلم ایشان بود.
پیامبر فرمود:
«پس وصیّ من،و محلّ اسرار من،و بهترین کسی که بعد از خود باقی می گذارم،کسی که وعده های مرا وفا می کند،و دین مرا ادا می کند،علیّ بن ابی طالب است.»»
بررسی حدیث
سائل از پیامبر در این حدیث،«سلمان»،صحابی بزرگوار پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم،می باشد.
سلمان پیش از آنکه صحبت پیامبر را درک بنماید،نخست در«جی»اصفهان زندگی می کرده و فرزند یک نفر از بزرگان مجوس بوده است.سپس طیّ برخورد با قافله ای از نصاری،به دین نصرانیّت رغبت می نماید و از خانۀ پدر گریخته همراه با آن قافله از ایران خارج می شود.
پس از آن،سالیان دراز در دیرهای راهبان نصاری در شام و عراق درک صحبت بزرگان علمای نصاری نموده نزد ایشان کتب انبیای گذشته-مانند تورات و انجیل و زبور-و سیره و روش پیامبران و اوصیا و امم ایشان را می آموزد،و به راهنمایی ایشان رهسپار مدینه می شود تا خدمت پیامبر خاتم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم برسد. (1)
پس از درک این فیض عظیم،و اسلام آوردن،و قرار گرفتن در زمرۀ نزدیک ترین صحابۀ پیامبر،از حضرتش چنین سؤال می کند:
«هر پیامبری را وصیّ ای می باشد،وصیّ شما کیست؟»
پیامبر جواب سؤال او را نمی دهد.
آیا سکوت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در اینجا بدین سبب بوده است که تعیین وصی بر جماعتی از اصحاب بسی گران بوده،و پیامبر از ایشان نگرانی داشته است؟!و شاید سلمان در حضور ایشان سؤال
1- 1) -رجوع کنید به شرح حال سلمان در:الاستیعاب،اسد الغابه و الاصابه.