نقش ائمه علیهم السلام در احیای دین جلد 2 صفحه 281

و در نتیجه می گوید:«ما نیز هر چه را خدا برای خود اثبات فرموده،برای او اثبات می نماییم.

لیکن رخسار او را شبیه رخسار مخلوقش نمی دانیم!»

سپس(در صفحات 11-18 کتاب)در باب«بیان روایات پیامبر که داشتن وجه برای خدا را اثبات می کند»،چهارده حدیث می آورد که مانند همان آیات،در آنها ذکر«وجه اللّه»شده است.

مثلا در حدیث اوّل،پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرموده است:«أعوذ بوجهک الکریم.»که«ابن خزیمه» می پندارد معنای آن چنین است:«پناه می برم به رخسار تو،ای خدای کریم!»

بنابراین،در همۀ آیات و روایاتی که ابن خزیمه به آن استدلال کرده است،لفظ«وجه اللّه»یا «وجه الرّبّ»آمده است،و او«وجه»را در آنها رخسار و عضوی از اندام پنداشته است.

وجه اللّه در مکتب اهل بیت علیهم السّلام

اشاره

در مقدّمه،یک حدیث از وصیّ پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم،امیر المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السّلام،نقل می نماییم که در آن،دو قانون علمی برای شناخت صفات ربوبی و فهم آیات قرآن به ما تعلیم فرموده است.

در این روایت طولانی،فرد سؤال کننده،بسیاری از آیات قرآن کریم را مطرح کرده مورد تشکیک قرار می دهد.از آن جمله این دو آیه است:

وَ جاءَ رَبُّکَ وَ الْمَلَکُ صَفًّا صَفًّا (1)

هَلْ یَنْظُرُونَ إِلاّ أَنْ تَأْتِیَهُمُ الْمَلائِکَهُ أَوْ یَأْتِیَ رَبُّکَ أَوْ یَأْتِیَ بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ... (2)

ترجمه و معنای لغوی این دو آیه چنین است:

«و بیاید پروردگار تو با فرشتگان،صف در صف[به عرصۀ محشر].»

«آیا[منکران]انتظاری دارند جز آنکه فرشتگان[عذاب]بر آنها درآیند،یا پروردگار تو بیاید،یا بعضی از آیات[غضب و عذاب]پروردگار تو بر آنها برسد؟!»

اشکال مطرح شده توسّط سؤال کننده در این دو آیه،به ترتیب در جملات«بیاید پروردگار تو» و«یا پروردگار تو بیاید»می باشد که در هر دو مورد«آمدن پروردگار»ذکر شده است.

وصیّ پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در این باره،بعد از ذکر دو آیه چنین می فرماید: