نقش ائمه علیهم السلام در احیای دین جلد 2 صفحه 322

2. آیا خدایی که توصیف کرده اند جثّۀ او از هر سمت کرسی،به اندازۀ چهار انگشت بزرگ تر است،به اندازۀ چهار انگشت بندگان خدا بزرگ تر است،یا به اندازۀ چهار انگشت خود خدایی که توصیف کرده اند؟!تعالی اللّه عمّا یقوله الجاهلون.

3. همۀ روایات مکتب خلفا می گویند:عرش بالای آسمان هفتم قرار دارد،و آسمان هفتم، بالای آسمان ششم و همچنین تا آسمان اوّل که بالای زمین قرار دارد.و بالای همۀ آنها و بر فراز عرش،خدا مکان دارد.

همۀ این روایات با اندیشۀ هیئت قدیم درست درمی آید که جهان را مانند ساختمان هفت یا هشت طبقه می پنداشتند،و زمین را در طبقۀ زیرین آن،و آسمان ها را در بالای آن قرار می دادند.

امّا بنابر هیئت جدید که در آن زمین یکی از کواکب است که دور خورشید می چرخد،و خورشید یکی از میلیون ها ستاره ای است که در کهکشان ما وجود دارد،و این کهکشان نیز یکی از میلیون ها کهکشان دیگر می باشد،این احادیث را چگونه باید معنی کرد؟!

معنی عرش و کرسی در روایات اهل بیت علیهم السّلام:

اشاره

روایت هایی که نقل کردیم و امثال آنها، سبب شده است که دانشمندانی در مکتب خلفا،عرش و کرسی خدا را در قرآن مجید یک جسم مادّی بپندارند.

ولی امامان اهل بیت علیهم السّلام فرموده اند:دروغ می گویند،و هر کس چنین گوید،پنداشته است که چیزی خدا را حمل کرده که در این صورت خدا را مانند مخلوقات پنداشته است.دیگر آنکه:طبق این عقیده آنچه خدا را حمل کرده،باید از خدا نیرومندتر باشد.

همچنین فرموده اند:عرش صفت های متعدّدی دارد،یعنی به چندین معنی آمده است.در آنجا که می فرماید: رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ معنی آیه این است که:خداوند ملک عظیم دارد و...

همچنین: وَ کانَ عَرْشُهُ عَلَی الْماءِ یعنی آب را قبل از آسمان و زمین آفریده است و پیش از همه،تحت فرمان خدا بوده است.نتیجۀ فرمایش ایشان این است که:قبل از خلق آسمان و زمین، آب تحت حکومت و سلطنت و قدرت خداوند بوده است.

و فرموده اند:«کرسی خدا»به معنی علم خداست.بنابراین آیۀ وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ یعنی علم خدا زمین و آسمان را فرا گرفته است.

حال در اینجا لازم است با استعانت از فرهنگ زبان عرب،احادیث اهل بیت علیهم السّلام را بررسی نماییم.