نقش ائمه علیهم السلام در احیای دین جلد 2 صفحه 405

عقیدۀ دوم را«تفویض»می نامند و در زمان های گذشته،عقیدۀ گروهی اندک از پیروان مکتب خلفا بوده است.

عقیدۀ سوم را اوصیای پیامبر فرموده اند؛«لا جبر و لا تفویض،بل أمر بین الأمرین».یعنی نه جبر است و نه تفویض،بلکه حقیقت کار انسان،بین این دو می باشد.اکنون شرح و بیان این سه عقیده را به حول و قوّۀ الهی پی می گیریم.

عقیده به جبر در مکتب خلفا

در ریشه یابی این عقیده،به این حقیقت پی می بریم که حکومت های مکتب خلافت، به خصوص بنی امیّه،مروّج آن بوده اند.اینک یک شاهد بر این مدّعا:

آنگاه که ذراری پیامبر را در بند اسیری به دار الامارۀ کوفه،نزد ابن زیاد بردند،ابن زیاد در خطابش به حضرت زینب گفت:

حمد خدا را که شما را کشت و دروغ شما را ظاهر ساخت.

حضرت زینب در جوابش فرمود:

حمد خدا را که ما را به محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم گرامی داشت و ما را مطهّر فرمود[اشاره به آیۀ إِنَّما یُرِیدُ اللّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً (1)]،و آنچنان که تو می گویی، نیست...

ابن زیاد گفت:کار خدا را به خاندان خود چگونه دیدی؟

زینب فرمود:خداوند شهادت را بر ایشان مقرّر فرموده بود.ایشان نیز به شهادتگاه خود رفتند.

و خداوند تو را با ایشان برای محاکمه جمع خواهد کرد. (2)

در همان مجلس،ابن زیاد از حضرت سجّاد علیه السّلام پرسید:چه نام داری؟