- درس بیست و پنجم 1
- اشاره 1
- پیش گفتار 2
- نیروهای انسانی و غرایز او 3
- مقدّمه 3
- وضع جامعۀ عرب قبل از اسلام 5
- نسل قحطان: 5
- اصل و نژاد عرب 5
- اشاره 5
- اشاره 5
- نسل عدنان: 5
- شریعت ابراهیم،خلیل الرّحمن علیه السّلام 6
- اشاره 6
- وضع دینی،فرهنگی،اقتصادی و اجتماعی عرب قبل از اسلام 6
- وضع دینی در جزیره العرب 6
- شریعت عیسی بن مریم علیه السّلام 8
- شریعت موسی بن عمران علیه السّلام 8
- برخورد اهل ادیان سه گانه با یکدیگر 9
- فرهنگ عرب 10
- عقیده به معاد و روز قیامت 10
- علم انساب 10
- اشاره 10
- شعر بلیغ 12
- وضع اقتصادی عرب قبل از اسلام 13
- وضع اجتماعی و سیاسی عرب قبل از اسلام 15
- اشاره 16
- پایه های نظام قبیله ای عرب قبل از اسلام 16
- نیروی شیخ قبیله 16
- نیروی بدنی و قهرمانی در جنگ ها 17
- نیروی شعر و شاعری 17
- نیروی سرمایه 17
- اهمّیت و اعتبار قول و قرارداد در جامعۀ عرب قبل از اسلام 18
- حکّام عرب 19
- فرهنگ در مکّه و مدینه 20
- فرهنگ اهل مدینه 20
- فرهنگ اهل مکّه 20
- وضع مکّه و مدینه قبل از اسلام 20
- وضع سیاسی و اجتماعی اهل مکّه و مدینه 21
- اشاره 21
- وضع سیاسی و اجتماعی مکّه 21
- وضع طائف،شهر ییلاقی مکّه 22
- وضع سیاسی و اجتماعی مدینه 24
- اشاره 27
- درس بیست و ششم 27
- نگاهی کوتاه به سیرۀ پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 28
- پیش از بعثت 28
- اجداد پیامبر 28
- اشاره 28
- ریاست هاشم 28
- ریاست عبد المطّلب 29
- عام الفیل 30
- ریاست ابو طالب 31
- نصب«حجر الاسود» 31
- اهل کتاب در انتظار پیامبر خاتم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 32
- بعثت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 34
- اشاره 34
- آغاز دعوت عمومی 35
- اشاره 36
- عکس العمل قریش و حمایت شیخ آنها از پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 36
- پیشنهادهای قریش 37
- درگیری حمزه،عموی پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم،با ابو جهل 39
- انقلاب علیه شیخ مکّه 40
- وفات خدیجه 43
- ابو طالب در آخرین ساعات زندگی 44
- اشاره 45
- جوانمرد اسلام رویاروی قریش 45
- اثر این قصیده 47
- بر قبیلۀ بنی هاشم و سایر مؤمنان: 48
- اشاره 48
- آزار کفّار قریش فزونی می گیرد 48
- بر قریش: 48
- ابو لهب و همسرش امّ جمیل 49
- هجرت به مدینه 52
- اشاره 52
- بنیانگذاری جامعۀ اسلامی 54
- اشاره 55
- غزوۀ بدر 55
- اختلاف در تقسیم غنائم 58
- اثر جنگ بدر بر مردمان جزیره العرب 59
- نخستین درگیری با یهود 60
- اشاره 61
- غزوۀ احد 61
- صف آرایی دو لشکر 62
- آغاز جنگ 63
- غزوۀ حمراء الاسد 66
- مقایسه ای کوتاه 66
- درس بیست و هفتم 68
- اشاره 68
- پیش گفتار 70
- ابو بکر،خلیفه ای از قریش 75
- سیاست ابو بکر با موافقان و مخالفان بیعتش 75
- اشاره 75
- سنّت در عصر ابو بکر 75
- ارزیابی این گفتارها 78
- انصار 79
- بنی هاشم 79
- نتیجۀ کار مخالفان بیعت ابو بکر 79
- اشاره 79
- واکنش دستگاه خلافت در برابر خانۀ فاطمه علیها السّلام و بست نشینان آن خانه 80
- قبایل عرب خارج مدینه 82
- اشاره 82
- دور نگه داشتن انصار و بنی هاشم از میدان سیاست 82
- سیاست حکومت ابو بکر نسبت به سنّت و حدیث پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 82
- اشاره 82
- روایت حدیث در تأیید سیاست حکومت ابو بکر 83
- اهمیّت قول و قرارداد در نظر اعراب جزیره العرب 85
- علّت سکوت اصحاب پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در برابر دستگاه خلافت 85
- عملکرد حکومت ابو بکر با حدیث و سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 86
- جلوگیری از روایت حدیث پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 89
- درس بیست و هشتم 92
- اشاره 92
- اشاره 93
- سیاست حکومت در عصر عمر 93
- عمر خلیفه ای از قریش 93
- سنّت در عصر عمر 93
- سیاست برتری جویی برای قبیلۀ قریش 94
- چگونگی حکومت قبیلۀ قریش بر مسلمانان 95
- سیاست برتری جویی برای نژاد عرب 96
- سیاست بنیان گذاری نظام طبقاتی در جامعۀ مسلمانان 98
- سیاست حبس صحابه در مدینه 99
- سیاست ساختن ذوی القربی و اهل بیت برای پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 100
- معرّفی عبّاس و فرزندش به عنوان ذوی القربی و اهل بیت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 101
- حکمت دستور الهی در معرّفی اهل البیت علیهم السّلام 102
- معرّفی عایشه در مقام بانوی نمونۀ اسلام 103
- معرّفی ابو بکر و عمر به عنوان دو یار برتر پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 103
- سیاست حکومت عمر نسبت به حدیث و سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 104
- اشاره 104
- سیاست جلوگیری از انتشار حدیث و سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 104
- علّت نهی عمر از روایت حدیث و پرسش از تفسیر قرآن 106
- تعیین احکام و قوانین توسّط خلیفه 107
- نشر اخبار بنی اسرائیلی 107
- روایت حدیث در تأیید سیاست خلیفه 107
- نمونه ای از روایت حدیث در تأیید سیاست عمر 108
- بینشی که این گونه روایت ها پدید آورد 109
- بازگشت به بحث سیاست عمر 111
- پایان خلافت عمر و تعیین شورای شش نفری 112
- اشاره 112
- ارزیابی شورا و بیعت عثمان 114
- جریانات پس از بیعت 114
- نتیجۀ بحث 116
- عثمان خلیفۀ اموی 117
- اشاره 117
- سیاست حکومت عثمان 117
- دورۀ شش سالۀ اوّل 117
- سنّت در عصر عثمان 117
- سیاست حکومت عثمان نسبت به حدیث و سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 118
- اشاره 118
- دورۀ شش سالۀ دوم 118
- چگونه خلافت عثمان به پایان رسید 119
- بیعت با امام علی علیه السّلام 121
- علیّ بن ابی طالب علیه السّلام،وصیّ پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 121
- سنّت در عصر علی علیه السّلام 121
- اشاره 122
- سیاست حکومت امام علی علیه السّلام 122
- نتیجۀ این سیاست 123
- تقسیم حکومت بر شهرها 123
- چند نمونه از مقابلۀ امام علی علیه السّلام با نژادپرستی 125
- درس بیست و نهم 128
- اشاره 128
- مقدّمه 129
- اشاره 129
- اجازۀ تدوین حدیث در مکتب خلفا 131
- انتشار احادیث اهل بیت علیهم السّلام در زمان درگیری بین سران مکتب خلفا 131
- بازگشت به کار تدوین حدیث در مکتب خلفا 133
- اشاره 135
- اشاره 135
- اختلاف و فرقه گرایی در مکتب خلفا 135
- اختلاف در احکام اسلام 135
- روش سیاسی ابو حنیفه و شاگردانش 137
- اشاره 138
- اختلاف در عقاید 138
- فرقۀ جهمیّه 139
- اشاره 139
- آرای جهم و جهمیّه 139
- زندگانی جهم 140
- تحرّک سیاسی جهم 141
- اشاره 143
- آرای معتزله 143
- فرقۀ معتزله 143
- اهل حدیث 144
- فرقۀ اشعری 145
- فرقۀ سلفیّه 146
- فرقۀ وهّابیّه 147
- اشاره 147
- محمّد بن عبد الوهّاب و سعودی ها 149
- اشاره 150
- درس سی ام 150
- وحدت در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 151
- تعیین اوصیای پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 151
- مقدّمه 151
- در مکتب خلفا: 152
- کتمان حدیث 152
- در مکتب اهل بیت علیهم السّلام: 153
- قیام های پیروان مکتب اهل بیت علیهم السّلام 153
- اثر تعیین اوصیای پیامبر و کتمان حدیث 154
- شناخت شیعه و تشیّع 155
- کیسانیّه 159
- اشاره 159
- سبائیّه 159
- اختلاف در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 159
- اشاره 159
- عقیدۀ کیسانیّه 160
- حقیقت این داستان 161
- غرابیّه 162
- فرقۀ سبائیّه: 164
- اشاره 164
- مقایسه بین فرقه هایی که برای مکتب اهل بیت علیهم السّلام جعل کرده اند 164
- زیدیّه 165
- غرابیّه: 165
- کیسانیّه: 165
- اسماعیلیّه 167
- فطحیّه 167
- داستان مسیلمۀ کذّاب و بنی حنیفه 171
- اشاره 171
- غلات 173
- اشاره 174
- علل به وجود آمدن فرقه های دینی 174
- مسیلمۀ کذّاب و بنی حنیفه 175
- اسماعیلیّه 176
- اشاره 176
- غلات 176
- قیام امامزادگان: 177
- افرادی که مدّتی در شناخت امام زمان خود دچار سردرگمی می شدند: 177
- حقیقت امر 178
- اخباری ها و اصولی ها 179
- اختلاف های فکری در مکتب اهل بیت علیهم السّلام،در دوران غیبت کبری 179
- خلاصۀ بحث 181
- درس سی و یکم 184
- اشاره 184
- مقام اهل بیت علیهم السّلام در کلام خدا 185
- مقام اهل بیت در سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 185
- پیش گفتار 188
- پیامبر تفسیر آیات قرآن و سنّتش را به امر پروردگار نزد دوازده وصیّ اش به ودیعت نهاد 190
- مقدّمه 190
- مجالس تعلیم منظّم 191
- سرگذشت حدیث در مکتب اهل بیت 191
- اشاره 191
- مجالس تعلیم و دیدارهای نامنظّم امام با رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 193
- دستور کتابت علوم توسّط اوّلین وصی برای دیگر اوصیا 194
- آخرین جلسۀ تعلیم 196
- جامعه یا کتاب امام علی علیه السّلام 197
- کتاب های امام علی علیه السّلام در دست ائمّه اهل بیت علیهم السّلام 198
- امام حسن،امام حسین و امام سجّاد علیهم السّلام 198
- امام محمّد باقر علیه السّلام 201
- امام صادق علیه السّلام 202
- امام موسی بن جعفر علیهما السّلام 202
- امام رضا علیه السّلام 202
- مراجعۀ امامان مکتب اهل بیت علیهم السّلام به«جامعه» 203
- سرگذشت حدیث در مکتب خلفا 206
- اشاره 206
- سخن آخر 208
- درس سی و دوم 209
- اشاره 209
- اساس تفکّرات دو مکتب در امر امامت 210
- اشاره 210
- خداوند حافظان اسلام پس از پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم را تعیین فرموده و پیامبر این امر را به امّت تبلیغ نموده است 210
- مقدّمه 210
- اشاره 210
- معنای لغوی خلیفه 211
- خلیفه در اصطلاح اسلامی 212
- خلیفه در اصطلاح مسلمانان 212
- امامت در مکتب خلفا 214
- اشاره 214
- خلیفه و مسلمانان 217
- اشاره 220
- امامت در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 220
- نظریۀ مفسّران در مورد تفسیر این آیه 223
- بررسی شرط انتصابی بودن 225
- حدیث ثقلین 226
- اثبات امامت عموم اهل بیت علیهم السّلام 226
- اشاره 226
- روایات تعداد ائمّه 228
- تفسیر حدیث و سرگردانی شارحان 229
- مفهوم حقیقی این روایات 235
- چگونه و چرا این حدیث از تحریف مصون مانده است 237
- جانشین آیندۀ پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم،در اوّلین دعوت علنی 238
- تصریح روایات بر نام امام و خلیفۀ پس از پیامبر 238
- اشاره 238
- اشاره 242
- سرپرست بعد از پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 242
- حدیث اوّل 244
- بررسی حدیث 245
- حدیث دوم 247
- اهمیّت تعیین امام علی علیه السّلام به عنوان وصیّ بلافصل پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 248
- اشاره 250
- درس سی و سوم 250
- پیش گفتار 251
- اثر اندیشه های اهل کتاب بر فرهنگ مسلمانان 252
- اشاره 252
- نشر فرهنگ اهل کتاب بین مسلمانان،توسّط خود اهل کتاب 252
- اشاره 252
- بررسی حدیث 254
- بررسی روایت ابو هریره و انس 256
- ابو هریره ،از صحابۀ پیامبر 258
- اشاره 258
- اشاره 258
- نشر فرهنگ اهل کتاب بین مسلمانان،توسّط بعضی از مسلمانان 258
- اعتراف ناگوار ابو هریره 260
- عبد اللّه بن عمرو عاص 261
- اشاره 262
- مقاتل بن سلیمان بلخی 262
- نمونه ای از روایت های جعلی مقاتل در تأیید خلفا 265
- بررسی حدیث 266
- داستان آفرینش آدم 266
- بینش حاصل این گونه گفتارها 267
- داستان کشتی گرفتن یعقوب با خداوند 267
- اشاره 268
- یهود: 268
- اثر تورات بر فرهنگ بشری 268
- نصاری: 269
- مسلمانان: 269
- حقیقت و مجاز 270
- نقش شناسایی کاربرد الفاظ،در فهم گفتار 270
- خلاصۀ سخن اینکه: 271
- اشاره 272
- مقایسه دو کتاب توحید،در دو مکتب 272
- «ابن خزیمه»در مکتب خلفا 272
- شیخ صدوق در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 273
- اشاره 274
- درس سی و چهارم 274
- صورت خدا در روایات مکتب خلفا 275
- بحث اوّل : صورت خدا در دو مکتب 275
- کشف حقیقت در روایات اهل بیت علیهم السّلام 276
- حذف ابتدای حدیث 277
- بررسی و مقایسۀ بین احادیث 277
- اشاره 277
- دو اضافه در حدیث 278
- وجه اللّه در مکتب خلفا 280
- بحث دوّم : وجه اللّه در دو مکتب 280
- اشاره 281
- وجه اللّه در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 281
- قانون اوّل برای شناخت صفات پروردگار 283
- قانون دوم برای فهم جمله های قرآن 284
- بررسی و مقایسه 285
- نتیجۀ بحث 286
- بحث سوم : عین اللّه در دو مکتب 289
- عین اللّه در مکتب خلفا 289
- اشاره 292
- بررسی اقوال و احادیث مکتب خلفا دربارۀ«عین اللّه» 292
- عین اللّه در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 292
- روایت عبد اللّه بن عمر بن خطّاب،دربارۀ«دجّال» 296
- روایت ابو هریره 297
- درس سی و پنجم 298
- اشاره 298
- ید اللّه در مکتب خلفا 299
- اشاره 299
- بحث اوّل : ید اللّه در دو مکتب 299
- انگشتان خدا در روایات مکتب خلفا 300
- حدیث اوّل:بیان معنی«ید اللّه»در قرآن 302
- پاسخ اهل بیت علیهم السّلام 302
- حدیث سوم:بیان معنی«قبضته»در قرآن کریم 303
- حدیث دوم 303
- بررسی و مقایسۀ روایات و تأویل آیات دربارۀ«ید اللّه» 304
- پا و قدم خدا،در روایت های مکتب خلفا: 306
- بحث دوم : پا و ساق خدا در دو مکتب 306
- پا و ساق خدا در مکتب خلفا 306
- ساق خدا در روایت های مکتب خلفا: 307
- تفسیر«یکشف عن ساق»در احادیث اهل بیت علیهم السّلام 308
- بررسی حدیث کشف ساق 310
- بحث سوم : عرش و کرسی در دو مکتب 313
- اشاره 313
- عرش و کرسی در مکتب خلفا 314
- عرش خدا قبل از خلق مخلوقات: 314
- عرش خدا بر پشت بزهای کوهی: 315
- سنگینی خدا بر عرش و کرسی یا«حدیث اطیط»: 316
- روایتی دربارۀ کرسی و حاملان کرسی: 317
- «حدیث اطیط»در روایت کعب الاحبار یهود: 317
- عرش و کرسی در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 319
- چند روایت در معنای کرسی: 319
- دو روایت دربارۀ عرش: 319
- یک روایت دربارۀ عرش و کرسی: 320
- عرش و کرسی در مکتب خلفا: 321
- مقایسۀ روایات و بررسی تأویل آیات در دو مکتب 321
- معنی عرش و کرسی در روایات اهل بیت علیهم السّلام: 322
- اشاره 322
- کرسی: 323
- عرش در زبان عربی: 323
- معنی استوی: 323
- نتیجۀ بحث 325
- درس سی و ششم 328
- اشاره 328
- بحث اوّل : مکان خدا در دو مکتب 329
- اقوال گروه مجسّمه و مشبّهه 329
- اشاره 329
- فرود آمدن خدا از عرش به آسمان: 330
- روایات مکتب خلفا در مکان داشتن باری تعالی و نقل و انتقال او 330
- رفت و آمد ملائکه نزد خداوند: 331
- خبر معراج: 332
- تأویل آیۀ «وَ جاءَ رَبُّکَ...» : 333
- روایات اوصیای پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم،در نفی مکان و نقل و انتقال باری تعالی 333
- اشاره 333
- خبر عروج پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم: 334
- کشف حقیقت در حدیث نزول خدا به آسمان اوّل: 334
- رفع شبهه در خبر معراج: 335
- جواب کلّی در شبهۀ مکان داشتن خداوند: 337
- بررسی و مقایسه 338
- در تأویل آیات و روایات مکتب خلفا 342
- بحث دوم : در پس پرده بودن خدا 342
- روشنگری اوصیای پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 344
- بررسی و مقایسه 346
- درس سی و هفتم 348
- اشاره 348
- رؤیت خدا در مکتب خلفا 349
- بحث اوّل: رؤیت خدا در دو مکتب 349
- رؤیت شدن باری تعالی توسّط پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در دنیا 349
- اشاره 349
- رؤیت شدن خداوند توسّط امّت پیامبر خاتم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در قیامت 350
- نفی رؤیت در مکتب اهل بیت صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 353
- بررسی و مقایسه 356
- هم نشینی با خدا و رؤیت او در مکتب خلفا 362
- بحث دوم : هم نشینی با خدا در دو مکتب 362
- اشاره 369
- پاسخ به احادیث رؤیت مؤمنان در بهشت 369
- روشنگری بحث رؤیت،در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 369
- بررسی و مقایسه 373
- بحث سوّم : خلاصۀ سخن دو مکتب در توحید 377
- احیای عقیده به توحید توسّط اوصیای پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 377
- اشاره 381
- درس سی و هشتم 381
- بحث پیرامون قرآن؛قدیم،مخلوق یا هیچ یک 383
- در مکتب خلفا 383
- اشاره 383
- آتش افروز این معرکه 386
- در مکتب اهل بیت علیهم السّلام 391
- اشاره 395
- بررسی و مقایسه 395
- چرا نمی توان قرآن را«قدیم»نامید 396
- چرا نمی توان قرآن را«مخلوق»نامید 397
- چرا نمی توان قرآن را از پیش خود نام گذاری کرد 398
- چرا مجادله در مخلوق یا قدیم بودن قرآن بدعت است 399
- تأثیر اوصیای پیامبر،در تصحیح این بینش غلط 402
- درس سی و نهم 403
- اشاره 403
- جبر و تفویض 404
- اشاره 404
- عقیده به جبر در مکتب خلفا 405
- جبر و تفویض،در روایات اوصیای پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 408
- بررسی و مقایسه 415
- اشاره 416
- سعادت و شقاوت آدمی 416
- عالم نطفه یا جنین 416
- عالم دنیا 417
- عالم آخرت 419
- القضاء 422
- اشاره 422
- شناسایی الفاظ و اصطلاحات 422
- قدر 424
- فتنه 425
- درس چهلم 427
- اشاره 427
- رسول 429
- نبی 429
- چند اصطلاح مهم 429
- اشاره 429
- وصیّ پیامبر 429
- امام 430
- اهل بیت 430
- خلیفه اللّه 430
- نقش اصلی ائمّه علیهم السّلام 431
- محدودۀ سیرۀ ائمّه علیهم السّلام 431
- جمع آوری قرآن 433
- فهرست خدمات حضرت امیر علیه السّلام 433
- اشاره 433
- راهنمایی خلفا خصوصا در احکام قضاوت 433
- پاسخ به سؤالات علمای اهل کتاب 433
- نفی حجّیت سیرۀ خلفا 434
- فعالیت های اقتصادی 434
- شکستن نظام طبقاتی 434
- تبلیغ اسلام صحیح 434
- زندگانی حضرت امیر علیه السّلام در زمان خلفای سه گانه 435
- جریان سقیفه 435
- اقدامات خلفا و برخورد حضرت امیر علیه السّلام 445
- برخورد با مخالفان داخل مدینه 445
- اشاره 445
- برخورد با مخالفان خارج مدینه 446
- منع نقل حدیث از پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 448
- جداسازی قرآن از شرح و تفسیر پیامبر 451
- تغییر احکام 456
- اشاره 456
- عمرۀ تمتّع در عصر پیامبر: 457
- عمره تمتع پس از عصر پیامبر: 460
- مدرک قرار دادن سیرۀ شیخین،کنار قرآن و سنّت پیامبر 465
- اشاره 465
- غصب فدک: 467
- ازدواج های باطل: 467
- قضاوت های غیر عادلانه: 467
- تغییر مقام ابراهیم: 467
- تصرّف خانۀ جعفر،پسر عموی پیامبر و انضمام آن به مسجد النّبی: 467
- تغییر صاع پیامبر: 467
- کم کردن تکبیر نماز میّت: 468
- بلند نخواندن «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» : 468
- تغییر سهم بیت المال: 468
- حرام کردن متعۀ نساء و متعۀ حج: 468
- تغییر مسجد پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم: 468
- تغییر حکم طلاق: 468
- مسح بر خفّین: 468
- برداشتن حدّ نوعی شراب: 468
- نماز مستحب با جماعت به جا آوردن: 469
- تغییر در حکم صدقات: 469
- طبقاتی کردن جامعه 470
- روی کار آوردن و اختیار دادن به بنی امیّه 471
- شورش علیه عثمان،و برخورد حضرت امیر علیه السّلام 474
- درس چهل و یکم 478
- اشاره 478
- زندگانی حضرت امیر علیه السّلام در زمان حکومت 479
- بیعت مردم با حضرت،و اهمّیت حکومت ایشان 479
- اشاره 482
- مخالفان حضرت امیر علیه السّلام 482
- جنگ جمل به رهبری عایشه،طلحه و زبیر 482
- جنگ صفّین به رهبری معاویه 493
- ریاست طلبی معاویه 496
- خلاصه ای از جنگ صفّین 498
- جنگ نهروان با خوارج 500
- پیشگویی پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم نسبت به خوارج 502
- نتایج جنگ های حضرت امیر علیه السّلام 514
- رفع فتنۀ قریش 514
- بطلان خوارج 520
- اشاره 522
- درس چهل و دوم 522
- خدمات حضرت امیر علیه السّلام در زمان حکومت 523
- شکست نظام طبقاتی و ایجاد عدالت اجتماعی 523
- نشر معارف اسلام 530
- اشاره 530
- تبلیغ مردم 531
- قرآن کریم 532
- جدول تأسیس و تعلیم و انتشار علم نحو 540
- اشاره 541
- سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 541
- تربیت شاگردان 542
- تشویق صحابه به نقل حدیث پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم 543
- نفی حجّیت سیرۀ خلفا و پایه گذاری مکتب تشیّع 546
- فهرست مندرجات 553
بار دیگر زن زناکاری را که دیوانه بود،به دستور خلیفه عمر برای سنگسار کردن می بردند.
حضرت امیر در برخورد با آنها از حال او پرسیدند و چون از جریان مطّلع شدند،آنان را نزد خلیفه برگردانیده به او گفتند:
«آیا فرمایش رسول خدا را به یاد نداری که فرمود:حکمی بر دیوانه نیست تا به عقل آید،و بر انسان خواب تا بیدار شود،و بر خردسال تا به سنّ بلوغ برسد؟»
خلیفه گفت:آری.و دستور داد تا زن را آزاد کنند. (1)
از این وقایع در زمان خلفای سه گانه،زیاد اتّفاق افتاده است.به طوری که بیش از چند بار از عمر نقل شده که پس از ارشاد و راهنمایی حضرت امیر علیه السّلام گفته است:
«لو لا علیّ لهلک عمر.»:«اگر علی نبود،عمر هلاک می شد.»
مدرک قرار دادن سیرۀ شیخین،کنار قرآن و سنّت پیامبر
اشاره
در قسمت قبل خواندیم که یکی از کارهای خلفا تغییر و تبدیل احکام الهی بود که بنا به اجتهاد و رأی خود،احکام شرع اسلام را تغییر می دادند و مسلمانان مجبور بودند به اجتهاد و رأی ایشان عمل کنند و چون قدرت و امکانات در اختیار آنها بود،مردم به خاطر زور یا مال و مقام،از اوامر آنها پیروی می کردند.
ساکنان مدینه-صحابه و غیر صحابه-به خصوص آنها که از قبایل انصار نبودند،قبل از عصر اسلام،گوشت و گندم جزء خوراک آنها نبود؛آب آشامیدنی آنها غالبا آب شیرین نبود و با سختی و تنگدستی امرار معاش می کردند.بعضی از همین افراد در زمان خلیفۀ دوم و سوم با یک فرمان، حکمران کشوری چون مصر،شام،عراق و یا ایران می شدند.افرادی مانند ابو هریره،ابو موسی اشعری و عمرو عاص،گنج های کسری و قیصر در اختیارشان قرار می گرفت؛خلیفه حاتم بخشی می کرد و هر قدر که می خواست به آنها می بخشید و آنها را سیر می کرد.به طوری که بعضی به قدری پولدار و خوش گذران شدند که تصوّر آن برای بعضی سنگین است.عدّه ای هم از روی ترس و تهدید مجبور به اطاعت از خلیفه بودند.لذا بالای حرف خلیفه حرفی نبود.حتّی حدیث پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در برابر سخن خلفا اثری نداشت.
همان طور که در بحث قبل خواندیم با اینکه حدّ اقل هفتاد هزار نفر با پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم عمرۀ حج
1- 1) -مسند احمد 140/1 و 154؛مستدرک حاکم 389/4؛سنن ابی داوود 139/4-140.