نقش ائمه علیهم السلام در احیای دین جلد 2 صفحه 94

سیاست برتری جویی برای قبیلۀ قریش

سیاست برتری جویی قبیله ای در عصر عمر،همان سیاست قبیله ای در جامعۀ عرب قبل از اسلام بود.جامعۀ عرب در عصر جاهلیت،بر اساس نظام قبیله ای و برتری خواهی نژاد عرب بنیان گذاری شده بود.

در آن نظام،اساس هر بینش و روش،قبیله بود و هم پیمانان قبیله (1)،شیخ قبیله،شاعر قبیله،آب قبیله و زمین قبیله.در آن نظام اگر فردی از یک قبیله به دست فردی از قبیلۀ دیگر کشته می شد،همۀ افراد قبیلۀ مقتول از همۀ قبیلۀ قاتل خونخواهی می کردند.و چنانچه در این راه فردی از افراد قبیلۀ قاتل کشته می شد،خونخواهی انجام گرفته بود.

همچنین در پیروی از اصل برتری خواهی نژاد عرب،یک عرب صحرانشین،دختر خویش را به شریف ترین مرد غیر عرب شوهر نمی داد.

جامعۀ عرب در عصر جاهلیت چنین بود و پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم آن جامعه را با سخن و عمل در هم شکست.در این باره آیۀ زیر از جانب خداوند بر آن حضرت نازل شد:

یا أَیُّهَا النّاسُ إِنّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثی وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللّهِ أَتْقاکُمْ (2)

«ای مردم!ما همۀ شما را از یک مرد و یک زن آفریدیم.و آنگاه شما را شعبه شعبه و قبیله قبیله قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید.گرامی ترین شما نزد خداوند،باتقواترین شماست.»

و پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در سال آخر عمر مبارکش،در حجّه الوداع فرمود:

«ای مردم!پروردگار شما یکی است.پدر شما یکی است.آگاه باشید!هیچ عربی را برتری نیست بر غیر عرب؛و نه غیر عرب را بر عرب؛و نه سرخ پوست را بر سیاه پوست؛و نه سیاه پوست را بر سرخ پوست؛مگر به تقوا.آیا به شما تبلیغ کردم؟»

گفتند:آری ای پیامبر خدا!تبلیغ کردی. (3)

پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم عملا نیز جامعۀ اسلامی را بر اساس یکسان بودن نژاد بشر بنیان گذاری فرمود.بلال حبشی را مؤذّن جامعۀ اسلامی قرار داد و....

1- 1) -آزاد کردۀ قبیله نیز از هم پیمانان قبیله به حساب می آمد.
2- 2) -حجرات:13. [1]
3- 3) -مسند(احمد)411/5.