جلوه های نور صفحه 112

اگر چه کسب مال حلال امری مشکل است ، ولی با توجه به عواقب امر و ابعاد مختلف آن ، خرج و انفاق مال از آن مشکل تر است ؛ چه به تصمیم گیری صحیح و سریع ، و به دور از اسراف و تبذیر ، با بینشی تا افق های دور احتیاج دارد ، که نه شرع معطّل بماند و نه نیازمندی محتاج . و نیز در آنجا که اهمّ فدای مهم شود ، آن انفاق نوعی اسراف است ، مانند آن کشاورزِ اهل مدینه که در روزِ برداشت ، همه محصول را به مستحقّان بخشید و افرادِ واجب النفقه خود را نیازمند باقی گذاشت . البته

مرحله ایثار (دیگران را بر خود مقدم داشتن ) مرحله ای والا از انفاق است ، و تحمّل تَبَعاتِ آن با حفظ سلامت نفس از نعمات استثنائی است ، مانند قابل توجه اینکه انفاق فقط در مال خلاصه نمی شود ، بلکه اِعمال فضائل اخلاقی ، مانند عفو ، نمونه دیگری در معنای و نیز علم ) .

س ه 19/5/70

موسیقی

دنیای صدا ، که موسیقی سیاقی از آن است ، بُعدی از فراخنا و عظمتِ آفرینش را دربردارد . چهچهه بلبلان ، ترنُّم مرغْ بچگان ، و صدای جویبارها که سالها همچنان می گذرند ، لحن و آهنگی از موسیقی طبیعت است ، در رهنمود و مایه تفکّری به سوی آفریدگار جهانیان ، که این همه شگرف می آفریند و پرعظمت خلق می کند .

هر صدائی بر گوشِ شنوا ، تا مرکز اعصاب و نقطه تشخیص و فرمان ، و از آنجا تا به همه اعضاء گسترش می یابد و به آن کیفیّت می بخشد . رنگ چهره ، ضربان قلب ، فشار خون ، دگرگونیهای گوارشی ، توقّف یا ترشّح غُدد مختلفه ، و چه بسیارِ دیگر که اغلب قابل لمس است . ارتباط پیچیده جسم و جان و تاءثیر مستقیم صدا بر آنها ، لزوم توجّه به مسئولیّت های فردی و اجتماعی را در این مورد سبب می شود .

از نظر ساختار و استدلالِ فکری ، آهنگهای ساختِ بشر ، فاقد جنبه مثبت و مفید است تا مراکز دماغی طبق سنّت و طبیعت خود ، روی آن عکس العمل مثبت ، و فرمان لازم صادر نماید؛ و نه دارای ارزش منفی است تا

مناطق مربوط به شعور ، علیه آن واکنش مقتضی به عمل آورد . لذا ، در این بلاتکلیفی ، نیروی درّاکه و متفکّره از اداره مستقیمِ وظائف حقیقی باز می ماند ، و در نتیجه ، افکار عالی و اندیشه های بزرگ انسانی رو به سُستی و رخوت می رود ، و نبوغ فکری و استعداد فطری تضعیف و سپس از بین می رود .

آهنگهای نشاطانگیز ، عاملی خارجی است که باعث تحریک و تشدید غیر طبیعی اعصاب سمپاتیک (اعصاب تندکننده فعالیت های حیاتی ) می شود ، کما اینکه آهنگهای حزن انگیز بر اعصاب پاراسمپاتیک که نقش کندکننده را در رسیدن به تعادلِ اَعمال حیاتی دارد ، اثر سوء می گذارد ، و خطرناک تر اینکه آهنگهای نشاطانگیز و حزن آور ، درهم یا به تناوب ، نظم دستگاه کنترل بدن را بر هم می زند . آزمایشها و مشاهدات در این باره فراوان است ، و می توان گفت که معتبرترین انسان های آزمایشگاهی ، مشاهیر مشهورِ موسیقی اند که تعدادی کور و عده ای کر و گروهی نیز با سکته و انتحار روزگار را به پایان بردند ، و تقریبا نامی ترین آنها ، چون بتهون ، نیچه ، ماکسیم شاپیرو و بادی بولدن ، با دیوانگی ، جهان را بدرود گفتند . (126)

اینک کلامی از صادق آل محمد (صلوات اللّه علیهم اجمعین ) می آوریم : که وقتی مردی از استماع ساز و آوازِ (مُغنّیه ) از خانه همسایه سخن می گفت ، و اینکه توقّف خود را در جائی برای شنیدن آن طول می دهد ، فرمود : این کار