جلوه های نور صفحه 129

شبهه

اللّه با نوری که از یقین دارند آن را تشخیص می دهند))(154) و نیز می فرماید که ((مِنَ الْحَزْمِ الْوُقُوفُ عِندَ الشُّبْهَه ))(155) (از احتیاط است که در مقابل شبهه توقف شود) .

تاءثیرِ شبهه در نفس ، تزلزل و تغییر شخصیّت است ، و نتیجه آن محروم ماندن از توفیقات و فیوضات رحمانی است ، و تا آنجا پیش می رود که : ((حق با کمال ظهورش مورد وسوسه حرام خور یا شبهه خور قرار می گیرد یعنی شیطان را در رگ و گوشت و خون خود جا داد (جای می دهد) )) . (156)

اما تاءثیر انتقالی شبهه در نسل نیز حالتی این گونه دارد ، یعنی آنچه که در حالت وضعی ، نفس دستخوش آن می شود ، با مصرف غذای شبهه ناک و حرام ، به اولاد نیز منتقل می شود و در این عمل و عکس العمل جامعه نیز زیان می بیند . تاءثیر وضعی و انتقالی شبهات در اکل و شرب خلاصه نمی شود ، بلکه دیدن ها و شنیدن ها و خواندن ها نیز وقتی شایسته نباشند ، می توانند پهنه ای از ذهنیّت را اشغال نمایند و بر آن اثر سوء بگذارند .

عمل به احتیاط که

یکی از سه شقِّ اخذ احکام در فروع دین است ، در مقابل شبهات نیز مصداق پیدا می کند ، و از جمله موارد آن وقتی است که انسان از مرجعی جامع الشرایط تقلید می نماید که مورد یا مواردی از مسائلی را مشروط می نماید ، فی المثل در :

1 بده بستان های بانکی که مراعات شرایط مرجع تقلید الزامی است والا ربا و حرام می شود .

2 شنیدن اصوات موسیقی و استعمال آلات آن که در صورت شبهه ناک بودن باید آن را ترک نماید .

3 مسئله نگاه و اختلاط و حفظ حدود آن .

پس در همه این موارد و مواردی نظیر آن که برای تقلید کننده ایجاد شبهه می نماید ، بایستی عمل به احتیاط نماید ، یعنی در انجام آن توقّف نماید . با اطمینان به اینکه بی توجّهی در هر یک از این موارد سلب مسؤ ولیت از تقلیدکننده نمی نماید ، و انسان عاقل و بالغ و مکلّف باید خود را به خدا بسپارد و در لغزش ها و شبهات احتیاط نماید که بی احتیاطی ها ، گرفتاری روحی و جسمی ، دنیائی و آخرتی را برای فرد و جامعه به دنبال دارد .