- جاهلیّت در آیینه تاریخ و قرآن 1
- مفهوم جاهلیّت 1
- دوره جاهلیّت 2
- وضع عمومی عرب در دوره جاهلیّت 3
- کعبه ، حج و حرم 4
- دیانت عرب جاهلی 4
- ویژگیهای جاهلیّت از دیدگاه قرآن 5
- وضعیّت اجتماعی 5
- حکومت و فرمانروایی در عصر جاهلی 7
- حکومت و فرمانروایی در عصر جاهلی 7
- انواع حکومت در شبه جزبره عربستان 8
- دولت یمن 9
- دولتهای حیره و غسّان 9
- اشاره 10
- حکومت در حجاز 10
- حاکمیّت قریش 11
- فرمانروایی در مدینه 12
- دین و مذهب در عصر جاهلی 14
- دین حنیف 15
- دین و مذهب در عصر جاهلی 15
- بت پرستی 16
- انواع بتها 17
- سرنوشت بتها : 19
- یهود ، مسیحیان وصابئان 20
- میزان بهره مندی جامعه جاهلی از تمدن بشری 21
- تمدن یمن 21
- میزان بهره مندی جامعه جاهلی از تمدن بشری 21
- تمدّن در مهد اسلام 23
- شمال شبه جزیره عربستان 23
- عصر جاهلیّت از دیدگاه امیرمؤ منان علی (ع ) 24
- نتیجه بحث 24
- خانواده 25
- فرهنگ و عادتهادر دوره جاهلیت 25
- فرهنگ و عادتهادر دوره جاهلیت 25
- قبیله 27
- روابط غیر خویشاوندی 28
- تعصب عربی 28
- نظام برده داری در فرهنگ جاهلیت 30
- اسلام والغای بردگی 31
- خرافات 33
- علوم در دوره جاهلیّت 34
- وضعیت اقتصادی و راههای تجاری عرب جاهلی 36
- وضعیت اقتصادی و راههای تجاری عرب جاهلی 36
- موقعیّت تجاری مکه 37
- بازارهای تجاری قریش 37
- رواج ربا و کم فروشی 38
- دیگر انحرافهای اقتصادی 40
- تجارت در اسلام 41
- سنّتها و ارزشهانزد عرب جاهلی و اسلام 42
- افتخار به نسب و قبیله 42
- سنّتها و ارزشهانزد عرب جاهلی و اسلام 42
- تعصّب قبیله ای 43
- بیعت 43
- حمایت از پناهنده 44
- میهمان نوازی 44
- زن و خانواده از دیدگاه انسان جاهلی 45
- زن و خانواده از دیدگاه انسان جاهلی 45
- دیگر سنّتهای رایج درمیان عرب جاهلی 45
- حقوق زن 46
- ازدواج 47
- زناشویی تعویضی 49
- زناشویی همگانی 49
- زناشویی دوستانه 49
- انواع ازدواج 49
- ازدواج با زن پدر و دو خواهر 50
- چند همسری 51
- اخلاق در عصر جاهلی 52
- اخلاق در عصر جاهلی 52
- شجاعت 53
- وفای به عهد 54
- غارتگری و ستمگری 55
- علل گسترش اسلام 56
- مقدمه 56
- سهولت 57
- نقش مکتب در گسترش خود 57
- سازگاری با فطرت 57
- واقع نگری 59
- تدریجی بودن احکام 60
- جهاد 61
- برگزیدگان خدا 62
- ابعاد شخصیّت پیامبر(ص ) 63
- خلق نیکو 63
- شکیبایی واستقامت 64
- علاقمندی به هدایت انسانها 65
- موقعیّت اجتماعی پیامبر(ص ) 66
- درخشان بودن سابقه 66
- موقعیّت اجتماعی پیامبر(ص ) 66
- عرب بودن پیامبر (ص ) 67
- قرشی بودن پیامبر(ص ) 68
- امّی بودن پیامبر(ص ) 68
- قرآن 69
- جاذبه قرآن کریم 70
- مبهوت شدن ولید 70
- تاءثیر بر سران قریش 70
- اسلام آوردن طفیل بن عمرو 71
- اسلام آوردن نمایندگان نصارا 71
- قرآن در مدینه 72
- قرآن و داستانهای پیشینیان 72
- موضع گیریهای صحیح 73
- تهمتهای مشرکان 74
- مبارزه طلبی قرآن 75
- مراحل هماورد جویی 76
- محیط و موقعیّت سیاسی ، اجتماعی وجغرافیایی جزیره العرب 77
- محیط و موقعیّت سیاسی ، اجتماعی وجغرافیایی جزیره العرب 77
- وسعت جغرافیایی شبه جزیره عربستان 78
- پراکندگی جمعیّت 79
- ضعف سیاسی یمن 80
- فقدان دولت متمرکز 80
- خصلتهای عربی ، بشارتهای یهود ونصاری ، 81
- حمایت از محرومان و حامیان مخلص 81
- بشارتهای یهود و نصاری 82
- حمایت از محرومان 83
- حامیان مخلص 84
- 1-140 86
- پی نوشتها 86
- 141-284 100
دولت یمن
یمن که در جنوب جزیره العرب واقع است از تمدنی کهن برخوردار و اغلب مورد توجه اقوام و دولتهای خارجی بود . سابقه تاریخی این سرزمین ، موضوع بحث درس حاضر نیست ؛ تنها در اینجا به تاریخ دولتهایی که معاصر با پیامبر اسلام بودند و در تاریخ اسلام مورد بحث و توجه می باشند اشاره می کنیم .
یمن کمی پیش از ولادت رسول خدا(ص )به دست حبشیها افتاد . قدرتمندترین حاکم حبشی یمن ، ابرهه بود . وی که مردی خودخواه و زیرک بود ، تمام رقیبان را از میدان خارج ساخت و فرمان حکومت یمن را از جانب پادشاه حبشه دریافت کرد . حادثه تاریخی مهمی که به دست ابرهه آفریده شد ، حمله به خانه کعبه در زمان ریاست عبدالمطلب بود . او در صنعا پایتخت یمن کلیسایی عظیم و با شکوه ساخت و مردم را وادار کرد تا به جای کعبه آن کلیسا را زیارت کنند . عربی که علاقه شدیدی به کعبه داشت کلیسای ابرهه را به کثافت آلوده کرد . این کار خشم ابرهه را برانگیخت و با سپاهی گران سوار بر فیل به قصد ویران ساختن کعبه عازم مکّه شد ، اما در آنجا به عذاب الهی
دچار گشت و سپاهیانش مورد هجوم ابابیل واقع شدند؛ که قرآن کریم داستانش را در سوره فیل این گونه بیان فرموده است :
((اَلَمْ تَرَکَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِاَصْحابِ الْفیِلِ ، اَلَمْ یَجْعَلْ کَیْدَهُمْ فی تَضْلیلٍ وَ اَرْسَلَ عَلَیْهِمْ طَیْرا اَبابیلَ ، تَرْمیهِمْ بِحِجارَهٍ مِنْ سِجّیلٍ . فَجَعَلَهُمْ کَعَصْفٍ مَاْکوُلٍ))(30)
آیا ندیده ای که پروردگارت با اصحاب فیل چه کرد ؟ آیا مکرشان را باطل نساخت ؟ و بر سر آنها پرندگان ابابیل را فرستاد تا آنها را با سجیل سنگباران کردند و آنان را چون کاه نیمه جویده شده ساخت .
پس از مرگ ابرهه ، پسرانش قدرت را به دست گرفتند و بر مردم یمن ستم فراوان روا داشتند ، تا آنکه فردی به نام سیف بن ذی یَزَنْ ابتدا نزد قیصر روم رفت و برای مقابله با حبشیان از او یاری طلبید ، امّا جواب رد شنید . آن گاه به نزد پادشاه ایران (خسرو انوشیروان ) رفت و کمک خواست ، خسرو به دلیل اینکه سرزمین یمن برای ایران فایده اقتصادی نداشت و به لشکرکشی نمی ارزید ، ابتدا به سیف پاسخ منفی داد . لیکن زمانی که خبر طلا و جواهرهای فراوان یمن را از وی شنید ، به توصیه یکی از مشاورانش حاضر شد تعدادی از زندانیان خود را به کمک سیف بفرستد ، با این توجیه که اگر آنان کشته شدند از شرشان خلاص می شویم و اگر هم زنده بمانند به پیروزی بزرگی دست یافته ایم . (31)
ایرانیان مزبور با کمک عربها ، حبشیان را شکست دادند و حکومتی دست نشانده خود روی کار آوردند که تا ظهور پیامبر خدا(ص )
همچنان برقرار بود؛ و نامه هایی نیز میان حاکم یمن و رسول خدا(ص ) رد بدل شد . (32)