تقابل فرهنگی در روابط بین الملل اسلام و غرب صفحه 13

جانب حکومت و نظام حاکم را گرفت که مصداق آن این نکته است که در مذهب تسنن، مادامی که حاکم شریعت (ظاهری) اسلام را اجرا می کرد، شورش علیه او هر چند که ظالم و جبار بود، مردود شمرده می شد.

نکات اصلی

اسلام همواره در خاورمیانه نیروی فرهنگی عظیمی بوده است. با هویدا شدن بی لیاقتی دولتها و کشورهای سوسیالیست و ضد مذهب در این منطقه، زمان آن فرا رسیده بود که قلب تپنده فرهنگ و سیاست گردد.

پیدایش نو اندیشهایی در زمینه فقه شیعه و سنی، آغازگر موج گسترده ای از احیا طلبی های اسلامی گشت که در دهه 1970 خاورمیانه را در بر گرفت. از اهداف اصلی این جنبشها و حرکتهای اصلاح طلبانه، حاکم سازی نظام اسلامی در قالب ایجاد یک کشور اسلامی و اجرای شریعت اسلامی در آن بود.

انقلاب اسلامی ایران در سال 79- 1978، الگوی طرفداران احیای اسلام شد.

استقبال توده مردم از حرکتهای اصلاح طلبانه اسلامی

گسترش حرکتهای احیا طلبانه اسلامی در دهه 1970 تا حدود زیادی وامدار بحرانهای حاصل از روند رو به رشد مدرنیزه سازی در خاورمیانه بود. رشد سریع جمعیت کشورهای این خطه و مهاجرت بی رویه روستاییان به شهرها، منجر به ظهور پدیدهای نامیمونی چون زاغه نشینی در اطراف شهرهای بزرگ، کمبود مسکن، فقر و بیکاری گسترده گردید. اغلب کشورهای خاورمیانه به علت نرخ بالای جمعیت، کشورهای جوانی بودند.

جمعیت جوانی که از حداقل امکانات برخوردار بود؛ از آن بدتر اینکه دولتها و حکام نیز که اغلب خودکامه و ضد دین بودند، دل نگرانی های این قشر عظیم را احساس نمی کردند. در حقیقت در دهه 1970 تعهدات مردمی بر دوش اکثر دولتهای خاورمیانه بسیار سنگینی می

کرد و این دولتها به هیچ وجه قادر به ایجاد اشتغال، حتی برای قشر تحصیل کرده و پرداخت یارانه نبودند. از این رو نهادهای نیکوکار اسلامی دست به کار شدند و با مدارس و درمانگاه های خیریه و یاری رسانی به قشر آسیب پذیر و بی بضاعت، به یاری مردم آمدند. نهادهای اسلامی با انجام این خدمات بشر دوستانه جایگاه خود را در میان مردم باز کردند. در نتیجه، حرکتهای اصلاح طلبانه اسلامی نیز با استقبال توده های مردمی مواجه شد.

مدرنیزه سازی، الگوهای زندگی سنتی را از میان برده بود، اما دولتهای لائیک منطقه با طرح شعارهای ملی گرایی و سوسیالیسم در میان آحاد مردم نوعی همبستگی ایجاد کرده بودند. پی آمد مدرنیزه سازی، جهانی شدن بود، پدیده ای که شعارهای روز را به کناری افکند و از میزان همبستگی ملی، قدرت کشور و نخبگان ضد دین حاکم کاست. پیوستن اقتصاد جهانی، موجد عقاید، منافع و سازمان بندیهای جدیدی در میان نخبگان لائیکی گردید که به استقلال با ملت و ارزشهای سنتی سر عناد داشتند. بدین ترتیب نخبگان، غرب و ارزشهای فرهنگی آن را قبله خویش ساختند.