تقابل فرهنگی در روابط بین الملل اسلام و غرب صفحه 17

بلکه خواهان جامعه جهانی اسلامی بود. ایجاد اتحاد میان مسلمانان سراسر عالم تحت لوای اسلام، یکی از اصول روشن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است. در پی تحقق این اصل ایران دست به اتخاذ سیاستها و تشکیل سازمانهایی زد که حق حاکمیت دیگر کشورها در آنها لحاظ نشده بود و بین المللی رایج بود. در نتیجه، ایران متحمل خسارات جبران ناپذیری شد که از آن جمله می توان به تلاش گسترده برای انزوای سیاسی - اقتصادی این کشور و در راس همه آنها، تجاوز گسترده عراق به خاک ایران اشاره کرد.

اداره همزمان امور کشوری و جنگ در ایران، مقتضیاتی را می طلبید که بی تردید پیروی از آنها آرمانهای انقلاب را متاثر از خود می ساخت. از این رو، در اواسط دهه 1980 راه را برای ورود (مصلحت اندیشان) به درون دستگاههای اجرایی کشور که به منافع ملی نیز می اندیشند همواره شد و ایران به تدریج سیاستهای خود را تحت کنترل در آورد و سعی نمود خود را با نظام بین الملل هماهنگ سازد. جمهوری اسلامی از اصول اولیه انقلاب مبنی بر حمایت از جهانی شدن اسلام که منافع غرب و بسیاری از کشورهای خاورمیانه را تهدید می کرد دست بر نداشت، رحلت آیت الله العظمی خمینی در سال 1989 نیز به انجام بازنگری های بیشتری در درون نظام طرحهای بازسازی همه جانبه را در دستور کار خویش قرار دادند و رفتارهای اولیه، پویایی خود را از دست دادند. به بیان دیگر، انقلاب سال 1989 انقلاب سال 1979 نبود و به ظاهر قدم در راه دیگری گذاشته بود. از دیگر مصادیق حاکی از تحت

کنترل درآمدن سیاستهای خارجی جمهوری اسلامی ایران، نحوه نگرش نظام اسلامی به تحولات لبنان، افغانستان، آذربایجان و سکوت آن در برابر حمله، نظامی وسیع نیروهای متحدین به سرکردگی آمریکا علیه عراق بود. همچنین کمک های مستقیم ایران در جهت بسط آرمانهای جهانی اسلام محدودتر و گزینشی تر شده است. البته این بدان معنا نیست که جمهوری اسلامی ایران دیگر خواهان احقاق حقوق مسلمانان سراسر جهان و دفاع از این حقوق در مجامع بین المللی نیست.

حقیقت انکارناپذیر برای نیروی تمدن اسلام این بود که (گل اسلام) تنها می توانست درون (گلدان) حکومت نشو و نما بیابد، اما به هر حال اسلام سعی دارد به تقویت جایگاه خود در درون کشورهای اسلامی اهتمام نماید. به نظر نمی رسد که هیچ کشور اسلامی بتواند به تنهایی رهبری امت اسلامی را به دست گیرد، حتی ایجاد اتحاد میان کشورهای اسلامی همانند همان اقداماتی که جمال عبدالناصر در اتحاد محدود میان کشورهای عربی انجام داد، ناممکن می نماید. رهبران بالقوه امت اسلامی یعنی جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی نیز هر یک برداشتهای مختلفی از اسلام دارند و این برداشتها نیز در فعالیتهای تبلیغی شان در سراسر دنیا انعکاس یافته است و به قول (جیم پیسکاتوری) (21: 2 1992 Piscatori Gim) (معلوم نیست که سخنگوی اسلام کیست). افزون بر این شکافهای عمیقی نیز در برداشتها و اصول مذهبی - سیاسی این دو کشور نمودار است. در حقیقت، وجود جنگ سرد میان ایران و عربستان از موانع اصلی شکل گیری مواضع مشترک و هماهنگ اسلامی است به خصوص در سازمان کنفرانس اسلامی که سازمانی است بین المللی. گرچه در شعار، این

دو کشور مواضع مشترک در قبال کشمیر، چچن و بوسنی اتخاذ کرده اند، اما از شعار تا عمل فاصله بسیار است و تحقق آن آرمانی دست نیافته به نظر می رسد. توجه به منافع ملی و کشوری از سوی رهبران این کشورها، سازمان کنفرانس اسلامی را فلج ساخته است. از این رو بعید به نظر می رسد که در آینده ای نزدیک، به دلیل اختلافهای موجود، نیروی قهاری با نام اسلام و تمدن اسلامی پا به عرصه بین المللی بگذارد و بتواند از میزان تسلط غرب و تمدن غربی بر نظام بین المللی بکاهد.

اوج گیری اسلام احیا طلب از اواخر دهه 1970 به بعد

انقلاب اسلامی ایران (79-1978). انقلابیون مسلمان از انحطاط و فساد غرب سخن می گفتند و آمریکا را (شیطان بزرگ) خطاب می کردند. دانشجویان ایرانی در نوامبر 1979 وارد سفارتخانه آمریکا در تهران شدند و کارکنان آن را به گروگان گرفتند. این انقلاب در سرتاسر خاورمیانه طنین انداز شد و در نهایت به جنگ عراق و ایران منجر شد.

تصرف مسجدالحرام در مکه به سال 1400 ه -ق توسط العتیبه (یکی از متحجرین اسلامی)، که این واقعه منجر به کشته شدن صدها تن در فاصله ماههای نوامبر تا دسامبر 1979 گردید.

انورالسادات، رئیس جمهور وقت مصر، در 16 اکتبر 1981 در یک مراسم عمومی به دست عناصر بنیادگرای اسلامی در ارتش این کشور به قتل رسید.

گسترش احیا طلبی شیعی در لبنان پس از تهاجم رژیم صهیونیستی به جنوب این کشور در سال 1982. سازمانهای (امل) و (حزب الله) جهاد مقدس را علیه رژیم صهیونیستی و غرب آغاز کردند که از جمله اقداماتشان می توان به بمب گذاری در پادگان تفنگداران آمریکایی مقیم بیروت در